«Η παγκόσμια οικονομία υφίσταται μια ριζική αλλαγή καθεστώτος. Η επί δεκαετίες «μεγάλη μετριοπάθεια» τελείωσε.
Μετά τον στασιμοπληθωρισμό (υψηλός πληθωρισμός και μεγάλες υφέσεις) της δεκαετίας του 1970 και των αρχών της δεκαετίας του 1980, η μεγάλη μετριοπάθεια χαρακτηρίστηκε από χαμηλό πληθωρισμό στις προηγμένες οικονομίες, σχετικά σταθερή και ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, με σύντομες και ρηχές υφέσεις και χαμηλές αποδόσεις ομολόγων λόγω της κοσμικής του πληθωρισμού. Και απότομα αυξανόμενες αξίες ριψοκίνδυνων περιουσιακών στοιχείων όπως οι αμερικανικές και παγκόσμιες μετοχές.
Αλλά η μεγάλη μετριοπάθεια άρχισε να ραγίζει κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008 και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2020 του Covid-19. Και στις δύο περιπτώσεις, ο πληθωρισμός παρέμεινε αρχικά χαμηλός λόγω των κραδασμών της ζήτησης και οι χαλαρές νομισματικές, δημοσιονομικές και πιστωτικές πολιτικές εμπόδισαν την έναρξη του αποπληθωρισμού.
Τώρα όμως ο πληθωρισμός έχει επιστρέψει, αυξάνοντας απότομα, ειδικά το περασμένο έτος, λόγω συνδυασμού παραγόντων ζήτησης και προσφοράς.
Από την πλευρά της προσφοράς, η αντίδραση κατά της υπερ-παγκοσμιοποίησης έχει αποκτήσει δυναμική, δημιουργώντας ευκαιρίες για λαϊκιστές πολιτικούς. Κάνοντας τα πράγματα χειρότερα, ο ανανεωμένος προστατευτισμός (τόσο από την Αριστερά όσο και από τη Δεξιά) έχει περιορίσει το εμπόριο και την κίνηση κεφαλαίων.
Η πολιτική αντίσταση στη μετανάστευση έχει περιορίσει την παγκόσμια μετακίνηση ανθρώπων, ασκώντας πρόσθετη ανοδική πίεση στους μισθούς. Οι λόγοι εθνικής ασφάλειας και στρατηγικής έχουν περιορίσει περαιτέρω τις ροές τεχνολογίας, δεδομένων και πληροφοριών.
Αυτή η βαλκανοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας είναι βαθιά στασιμοπληθωριστική και συμπίπτει με τη δημογραφική γήρανση, όχι μόνο στις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και σε μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπως η Κίνα.
Το ίδιο ισχύει και για τη σημερινή γεωπολιτική αναταραχή. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, και η απάντηση της Δύσης σε αυτόν, έχει διαταράξει το εμπόριο ενέργειας, τροφίμων, λιπασμάτων, βιομηχανικών μετάλλων και άλλων εμπορευμάτων.
Πάνω από όλα, η κλιματική αλλαγή είναι επίσης στασιμοπληθωριστική. Οι ξηρασίες, τα κύματα καύσωνα, οι τυφώνες και άλλες καταστροφές διαταράσσουν όλο και περισσότερο την οικονομική δραστηριότητα και απειλούν τη σοδειά. Τέλος, ο κυβερνοπόλεμος παραμένει μια υποτιμημένη απειλή.
Ετσι, όπως και στη δεκαετία του 1970, οι επίμονοι και επαναλαμβανόμενοι αρνητικοί κλυδωνισμοί της προσφοράς θα συνδυαστούν με χαλαρές νομισματικές, δημοσιονομικές και πιστωτικές πολιτικές για να προκαλέσουν στασιμοπληθωρισμό. Επιπλέον, οι υψηλοί δείκτες χρέους θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για στασιμοπληθωριστικές κρίσεις χρέους. Κατά τη διάρκεια του μεγάλου στασιμοπληθωρισμού, και οι δύο συνιστώσες οποιουδήποτε παραδοσιακού χαρτοφυλακίου περιουσιακών στοιχείων – τα ομόλογα και οι αμερικανικές και παγκόσμιες μετοχές – θα υποστούν ζημία, πιθανώς και τεράστιες απώλειες.»
*Ο Nouriel Roubini είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School of Business του New York University Stern School of Business και επικεφαλής οικονομολόγος Atlas Capital Team
