Μόνο το 40% των ασθενών μπορούν να βρουν θεραπεία για ανθεκτική φυματίωση

Τα περισσότερα νέα κρούσματα φυματίωσης από την έναρξη παρακολούθησης της νόσου το 1995, καταγράφηκαν πέρυσι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας που σε έκθεσή του διαπιστώνει σημαντική ανάκαμψη της νόσου, κυρίως εξαιτίας της πανδημίας που περιόρισε τις υπηρεσίες υγείας σε ότι αφορά την αντιμετώπιση άλλων παθήσεων.

Η έκθεση του 2023 για την φυματίωση, δείχνει ότι 7,5 εκατ. άνθρωποι προσβλήθηκαν πέρυσι από φυματίωση σε 192 χώρες, ενώ σε ολόκληρο τον κόσμο εκτιμάται ότι προσβλήθηκαν από τη νόσο 10,6 εκατ. άτομα, έναντι 10,3 εκατ. ατόμων το 2021.

Τα περισσότερα περιστατικά εντοπίστηκαν στη Νοτιοανατολική Ασία (46%), την Αφρική (23% ) και τον Δυτικό Ειρηνικό (18%), ενώ μικρότερα ήταν τα ποσοστά στην Ανατολική Μεσόγειο (8,1%), την Αμερική (3,1%) και την Ευρώπη (2,2%).

Η φυματίωση παραμένει η δεύτερη αιτία θανάτου από λοιμογόνους παράγοντες

Από φυματίωση έχασαν πέρυσι τη ζωή τους 1,3 εκατ. άτομα έναντι 1,4 εκατ. ατόμων το 2021, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με HIV, καθώς η φυματίωση αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου σε αυτή την κατηγορία ασθενών. Η έκθεση επισημαίνει παράλληλα, πως κατά την περίοδο 2020-2022, οι περιορισμοί στα συστήματα υγείας λόγω της COVID-19 οδήγησαν σε σχεδόν μισό εκατομμύριο περισσότερους θανάτους από φυματίωση.

Πολυανθεκτική φυματίωση

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η πολυανθεκτική φυματίωση (MDR-TB), η οποία παραμένει μια κρίση δημόσιας υγείας. Ενώ εκτιμάται ότι 410.000 άτομα ανέπτυξαν πολυανθεκτική φυματίωση ή φυματίωση ανθεκτική στη ριφαμπικίνη (MDR/RR-TB) το 2022, μόνο δύο στα πέντε άτομα είχαν πρόσβαση σε θεραπεία.

Η έκθεση παρατηρεί ότι υπάρχει κάποια πρόοδος στην ανάπτυξη νέων διαγνωστικών, φαρμάκων και εμβολίων για τη φυματίωση, όμως οι επενδύσεις για ανάπτυξη νέων μέσων κατά της νόσου έχουν περιοριστεί συνολικά.

«Για χιλιετίες, οι πρόγονοί μας υπέφεραν και πέθαιναν από φυματίωση, χωρίς να γνωρίζουμε τι ήταν, τι την προκάλεσε ή πώς να τη σταματήσουμε», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, και πρόσθεσε: «Σήμερα, έχουμε γνώσεις και εργαλεία που θα μπορούσαν μόνο να ονειρευτούν. Έχουμε πολιτική δέσμευση και έχουμε μια ευκαιρία που καμία γενιά στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε: την ευκαιρία να γράψουμε το τελευταίο κεφάλαιο στην ιστορία της φυματίωσης».

Νέοι στόχοι περιορισμού

Ο ΠΟΥ αναφέρει ότι οι παγκόσμιες προσπάθειες για την καταπολέμηση της φυματίωσης έχουν σώσει πάνω από 75 εκατομμύρια ζωές από το 2000.

Παρόλα αυτά όμως, η φυματίωση παραμένει η δεύτερη αιτία θανάτου από λοιμογόνους παράγοντες σύμφωνα με την αποτύπωση της κατάστασης το 2022.

Τα δεδομένα για τη φυματίωση απέχουν από τους παγκόσμιους στόχους για περιορισμό της νόσου, οι οποίοι τέθηκαν το 2018 και η αιτία είναι η πανδημία και οι διεθνείς συγκρούσεις, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Συγκεκριμένα:

• Η καθαρή μείωση των θανάτων από φυματίωση έφτασε το 19% το 2022 από το 2015, τη στιγμή που ο στόχος μείωσης ήταν 75% ως το 2025, δεδομένης της στρατηγικής του ΠΟΥ για το τέλος της φυματίωσης.
• Η σωρευτική μείωση του ποσοστού επίπτωσης της φυματίωσης από το 2015 έως το 2022 ήταν 8,7%, πολύ μακριά από το ορόσημο για μείωση 50% έως το 2025.
• Περίπου το 50% των ασθενών με φυματίωση και τα νοικοκυριά τους αντιμετωπίζουν συνολικό κόστος που είναι καταστροφικό (άμεσες ιατρικές δαπάνες, μη ιατρικές δαπάνες και έμμεσες δαπάνες όπως απώλειες εισοδήματος που ανέρχονται σε περισσότερο από το 20% του συνολικού εισοδήματος των νοικοκυριών), ποσοστά που βρίσκονται πολύ μακριά από τον μηδενικό στόχο του ΠΟΥ.
• Οι στόχοι που τέθηκαν για την περίοδο 2018-2022 για τη φυματίωση δεν επιτεύχθηκαν, καθώς μόνο το 84% από τα 40 εκατ. άτομα που χρειάζονταν θεραπεία, κατάφεραν να έχουν πρόσβαση στα φάρμακα, ενώ μόνο το 52% από τα 30 εκατ.  άτομα που χρειάζονταν προληπτική θεραπεία είχαν πρόσβαση σε αυτήν.
• Χορηγήθηκε λιγότερο από τη μισή χρηματοδότηση που προοριζόταν για την παροχή υπηρεσιών φυματίωσης και την έρευνα.