H σημερινή Ημέρα της Νίκης στη Ρωσία, η 9η Μαΐου, με την οποία εορτάζεται η νίκη της Σοβιετικής Ένωσης επί της Ναζιστικής Γερμανίας στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χαρακτηρίζεται συνήθως από μια επιβλητική στρατιωτική παρέλαση στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας, η οποία εποπτεύεται από υψηλόβαθμους αξιωματούχους του Κρεμλίνου. Η σημερινή ημέρα όμως είναι διαφορετική- πιθανότατα να κρίνει τι μέλλει γενέσθαι στην Ουκρανία.
Όπως αναφέρει το ΝBC, Δυτικοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα χρησιμοποιήσει την Ημέρα της Νίκης ως ευκαιρία για να κηρύξει επισήμως τον πόλεμο στην Ουκρανία, στην οποία η Ρωσία εισέβαλε το Φεβρουάριο.
Οι αναλυτές λένε ότι μετά από περισσότερους από δύο μήνες μαχών στην οποία η ρωσική εισβολή φαίνεται να «έχει σκαλώσει», ο Πούτιν έχει περιορισμένες επιλογές, που κυμαίνονται από την πλήρη στρατιωτική κινητοποίηση έως την «κήρυξη νίκης» στο Ντονμπάς.
Μεταξύ αυτών των επιλογών:
Κήρυξη πολέμου
Ο εκπρόσωπος του Πούτιν Ντμίτρι Πεσκόφ την περασμένη εβδομάδα αρνήθηκε ότι επίκειται κήρυξη πολέμου, επιμένοντας ότι η εισβολή παραμένει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» όπως επιμένουν να την αποκαλούν οι Ρώσοι.
Ωστόσο, η κήρυξη πολέμου είναι ένα δελεαστικό ενδεχόμενο για τη Μόσχα, καθότι θα επέτρεπε στον Πούτιν να καλέσει επιπλέον εφέδρους και να διατάξει τη μαζική κινητοποίηση στρατεύσιμων, παρατείνοντας πιθανώς τη σύγκρουση για μήνες – αν όχι για χρόνια.
Ο Philip Wasielewski, αναλυτής στο Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, σχολίασε ότι ο χαρακτηρισμός της Ουκρανίας σε εμπόλεμη ζώνη θα μετατρέψει τη σύγκρουση σε «υπαρξιακή για το καθεστώς του».
Ενώ θα επέτρεπε στη Μόσχα να ανακουφίσει τα στρατεύματα που πολεμούν στην ανατολική Ουκρανία και να αναπληρώσει τις γραμμές ανεφοδιασμού, οι κίνδυνοι ενός ολοκληρωτικού πολέμου για τον Πούτιν πιθανότατα θα επεκταθούν πολύ πέρα από το πεδίο της μάχης.
«Μια πλήρης κινητοποίηση είναι εξαιρετικά ‘δαπανηρή’ πολιτικά, και στην πραγματικότητα βάζει τον Πούτιν ‘σε μια ζώνη’ όπου υπάρχουν κίνδυνοι για τη σταθερότητα του καθεστώτος του», δήλωσε η Nataliya Bugayova, Ρωσίδα ερευνήτρια στο Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον.
«Ακριβώς επειδή οι Ρώσοι μπορεί να υποστηρίζουν τον πόλεμο όλο και περισσότερο στα λόγια, δεν σημαίνει ότι θέλουν να πολεμήσουν και να πεθάνουν γι’ αυτόν» σημειώνει.
Παρά τις πολιτικές παγίδες, ο Πούτιν πρέπει επίσης να συνυπολογίσει τις επιθυμίες των υψηλόβαθμων στρατιωτικών του, μερικοί από τους οποίους φέρονται να έχουν απογοητευτεί από τη μετατροπή της υποτιθέμενης «αστραπιαίας προέλασης» προς το Κίεβο σε μια σκληρή σύγκρουση με επίκεντρο τη Μαύρη Θάλασσα.
«Νίκη στην ανατολική Ουκρανία»
Εδώ και εβδομάδες, κυκλοφορούν πληροφορίες, ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη σημερινή ημέρα ως ευκαιρία για να κηρύξει «τη νίκη στην ανατολική Ουκρανία».
Εάν τα ρωσικά στρατεύματα καταφέρουν τελικά να λυγίσουν την ουκρανική αντίσταση στην Μαριούπολη, μπορεί να προσπαθήσει να πλασάρει τη δημιουργία μιας χερσαίας γέφυρας μεταξύ της ηπειρωτικής χώρας και της χερσονήσου της Κριμαίας (την οποία η Ρωσία προσάρτησε το 2014) σε θρίαμβο — αν και μικρότερο από ό,τι αρχικά ήλπιζε.
«Προσπάθησε να καταλάβει την Ουκρανία και να ρίξει την κυβέρνηση. Αντίθετα, είχε τεράστιες απώλειες, απώλεια εξοπλισμού, υποβάθμιση του στρατού, διεθνή πίεση και κυρώσεις». «Αυτό δεν πήγε καλά. Οπότε ψάχνει να προσπαθήσει να του δώσει κάποιου είδους ‘λάμψη’ και να πει, ‘ξέρετε, αυτό (η «ειδική επιχείρηση») είναι δικαιολογημένο και λειτουργεί» τόνισε ο πρώην πρέσβης στο ΝΑΤΟ Kurt Volker, και συνεργάτης στο Centre for European Policy Analysis.
Πάντως, Ουκρανία είναι απίθανο να αποδεχτεί οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία που επιτρέπει στη Ρωσία να διατηρήσει τα εδάφη που έχει καταλάβει.
Μερική κινητοποίηση
Ο Πούτιν έχει την επιλογή να καλέσει περισσότερους στρατιώτες για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις στο Ντονμπάς, εστιάζοντας σε εμπειρότερο προσωπικό που έχει ήδη υπηρετήσει σε πρόσφατες συγκρούσεις ή προέρχεται από περιοχές που συνορεύουν με την Ουκρανία.
Αυτό πιθανότατα θα ήταν πιο ευχάριστο τόσο για το Κρεμλίνο, όσο και για τη ρωσική κοινή γνώμη. Επίσης η Μόσχα θα κέρδιζε λίγο χρόνο για να αναπληρώσει τις απώλειές της στο πεδίο της μάχης.
Ο Volker είπε ότι ο Πούτιν μπορεί να έμαθε από το λάθος του με την υποχώρηση από το Κίεβο, όπου ο ρωσικός στρατός έχασε την ευκαιρία να αναδιοργανωθεί πριν προχωρήσει στην επίθεση του
Ντονμπάς.
Ιδεολογική επαναπλαισίωση της σύγκρουσης
Ανώτεροι Ρώσοι αξιωματούχοι δικαιολόγησαν την εισβολή ως έναν τρόπο «αποναζιστικοποίησης» της Ουκρανίας σε μια προσπάθεια να δώσουν στη σύγκρουση κάτι από την «πατίνα» του νικηφόρου «Πατριωτικού» Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ενισχυμένη από φίλα προσκείμενα μέσα μαζικής ενημέρωσης η ρητορική αυτή του Κρεμλίνου τυγχάνει αποδοχής από τη ρωσική κοινή γνώμη.
Ο Oleksa Drachewych, ειδικός στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και επίκουρος καθηγητής Ιστορίας στο Western University του Καναδά, σχολίασε ότι έχει παρατηρήσει αυξημένες ρωσικές αναφορές περί «υποστήριξης του ΝΑΤΟ» στους λεγόμενους «Ναζί της Ουκρανίας» ενόψει της 9ης Μαΐου.
«Προσπαθούν επίσης να αναπτύξουν τον ισχυρισμό στο εσωτερικό ότι η Ρωσία είναι ένα αντιδυτικό προπύργιο, και τον χρησιμοποιούν για να συσπειρώσουν τον κόσμο γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία», είπε.
Η Bugayova παρατήρησε ότι ο Πούτιν μπορεί να χρησιμοποιήσει σημερινή ημέρα ως ευκαιρία για να διευρύνει τους ιδεολογικούς στόχους της εμπλοκής της Ρωσίας στην Ουκρανία σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την υποστήριξη στη σύγκρουση — και στον εαυτό του.
«Θα χρειαστεί να εξηγήσει στους Ρώσους γιατί πρέπει να πάνε να πολεμήσουν και να πεθάνουν σε έναν πόλεμο που φέρεται να κερδίζει η Ρωσία. Αυτό απαιτεί κάτι καλύτερο από τη ρητορική περί αποναζιστικοποίησης», είπε. «Επομένως, μπορεί να προσπαθήσει να επαναδιατυπώσει το αφήγημα ότι ‘η Δύση είναι εναντίον μας’».
Ακόμα κι αν η σημερινή ημέρα περάσει χωρίς ο Ρώσος πρόεδρος να ανακοινώσει κάτι δραματικό, η σύγκρουση στην Ουκρανία φαίνεται ότι θα διαρκέσει, με το ΝΑΤΟ να ενισχύει την ουκρανική άμυνα ενάντια σε μια επίθεση που σίγουρα θα καθορίσει την εποχή του Πούτιν στην εξουσία.
«Μπορεί απλώς να κάνει μια παρέλαση και να κάνει μια ομιλία, αλλά υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να κηρύξει πόλεμο», είπε ο Wasielewski.
«Αν το κάνει, έχει πραγματικά διαβεί το Ρουβίκωνα. Είναι ένα σημάδι ότι αυτό το σκεφτόταν μήνες, αν όχι χρόνια, και είναι ένας αγώνας για τη νίκη ή το θάνατο».
