Holodomor: Τρομερές ιστορίες από τον μεγάλο λιμό της Ουκρανίας

Εκδηλώσεις μνήμης αφιερωμένες στα 90 χρόνια του Μεγάλου Λιμού της Ουκρανίας ή Holodomor –  μία από τις μεγαλύτερες εθνικές καταστροφές στη σύγχρονη ιστορία της Ουκρανίας, που συνοδεύτηκε από το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων – έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στην Ουκρανία αλλά και στην ουκρανική Διασπορά.

Κοινή δήλωση των Ηνωμένων Εθνών που υπογράφηκε από 25 χώρες το 2003 κάνει λόγο για 7-10 εκατομμύρια θανάτους ωστόσο περαιτέρω έρευνες έχουν μειώσει τον εκτιμώμενο αριθμό θανάτων σε 3,3  με 7,5 εκατομμύρια.

Σύμφωνα με ευρήματα του Δικαστηρίου Κιέβου του 2010, οι δημογραφικές απώλειες εξαιτίας του λιμού ανήλθαν σε 10 εκατομμύρια, με 3,9 άμεσους θανάτους από το λιμό και επιπλέον 6,1 εκατομμύρια ως έλλειμμα γεννήσεων.

Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν πως ο λιμός της Ουκρανίας ήταν συνέπεια της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Στάλιν και ειδικότερα του προγράμματος κολεκτιβοποίησης που εφαρμόστηκε.

Χωρίς να έχει επίσημα αναγνωριστεί, συχνά σε κρατικά έγγραφα των ΗΠΑ αναφέρεται ως γενοκτονία, απόρροια πολιτικού σχεδίου.

Στις 28 Νοεμβρίου 2006, αναγνωρίστηκε επίσημα από το ουκρανικό κοινοβούλιο ως γενοκτονία και ορίστηκε ως ημέρα μνήμης η 25η Νοεμβρίου. 

Το Holodomor του 1932-1933 έχει αναγνωριστεί ως γενοκτονία από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και 32 χώρες του κόσμου, σύμφωνα με τον πρόξενο της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη Yevhen Shkvyra. 

Τρομερές ιστορίες ακούστηκαν στην Θεσσαλονίκη

Στη Θεσσαλονίκη, στις 24 και 25 Νοεμβρίου, ακούστηκαν τρομερές ιστορίες για τον Holodomor (λέξη σύνθετη από το holod που σημαίνει πείνα και mor που σημαίνει εξόντωση), σε εκδηλώσεις που διοργάνωσαν ο σύνδεσμος Ελληνο-Ουκρανικής Πρωτοβουλίας και η Ένωση Ελλήνων της Ουκρανίας στην Ελλάδα, υπό την αιγίδα του Προξενείου της Ουκρανίας.

Κρατώντας στα χέρια ένα μπουκετάκι με τρία στάχυα δεμένα με μια γαλαζοκίτρινη κορδέλα, Ουκρανοί και Έλληνες προσήλθαν στις εκδηλώσεις μνήμης και στην επιμνημόσυνη δέηση για τα θύματα της λιμοκτονίας που έγινε στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης. 

Όλοι ανέφεραν τρομερές ιστορίες που άκουσαν από τους προγόνους τους. 

«Η γειτόνισσα παρακαλούσε την γιαγιά μου να της δώσει τη γάτα της…»

«Το μόνο που ξέρω από την οικογένειά μου, που επέζησε στο Holodomor της λιμοκτονίας, ήταν η αφήγηση της γιαγιάς, που μας μετέφερε την ιστορία της μάνας της. Η προγιαγιά Σόνια ζούσε με τα δέκα παιδιά της στο ελληνικό χωριό Γιάλτα στην Αζοφική θάλασσα. Το 1932, η Σόνια, μόνη της αφού ο άνδρας της είχε πεθάνει, κατάφερε να κρατήσει στη ζωή όλα τα δέκα της παιδιά» ανέφερε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Βασιλίσα Π., Ουκρανή πρόσφυγας πόλεμου που μένει περίπου δυο χρόνια στη Θεσσαλονίκη.

«Ήταν φριχτές οι συνθήκες επιβίωσης. Μια γειτόνισσα της Σόνιας παρακαλούσε να της δώσει τη γάτα, αφού δεν υπήρχε τίποτα να φάνε… Σκυλιά δεν γάβγιζαν, γάτες δεν νιαούριζαν, οι αγελάδες, τα γουρούνια και οι κότες έχουν εξαφανιστεί… Η Σόνια δεν θυσίασε τη γάτα της, ούτε την έσφαξε για να ταΐσει τα παιδιά της.

Η προγιαγιά μου ήταν ατρόμητη και δυνατή αλλά και θρησκευόμενη γυναίκα, αν και απαγορεύονταν οι θρησκείες στην ΕΣΣΔ. Σώθηκε η οικογένεια από την πείνα με τα “δώρα” της Αζοφικής θάλασσας. Η Σόνια μετέφερε ψάρια – γαύρους με την άμαξά της, από τη Γιάλτα, στην αγορά της πόλης Μπερντιάνσκ, περίπου 60 χιλιόμετρα μακριά.

Μια άλλη γειτόνισσά της, που είχε «κλέψει» από το χωράφι του Κολχόζ που εργαζόταν μόλις δέκα στάχυα σιταριού για να ταΐσει τα πεινασμένα της παιδιά, καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκιση και τα παιδιά της έμειναν στο έλεος του Θεού… άγνωστη ήταν η τύχη τους» εξιστόρησε η Βασιλίσα.

Την τραγική ιστορία των προγόνων μιας καλής φίλης της μετέφερε στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας της κατεχόμενης σήμερα Μαριούπολης Νάντια Τσαπνή.

«Οι απέραντοι κάμποι ήταν ερημωμένοι και τα σπίτια εγκαταλελειμμένα. Αυτή την εικόνα θυμόταν η μητέρα της φίλης μου, που τα χρόνια εκείνα ήταν δεκάχρονο κορίτσι. Η οικογένειά της σώθηκε, γιατί κατάφεραν να φύγουν από το χωριό στην Μαριούπολη, αν και την περίοδο του λιμού υπήρχε απαγόρευση στους αγρότες να μετοικήσουν στις πόλεις. Στα δικά μας ελληνικά χωριά, για κάποιον λόγο δεν υπήρχε αυτή η απαγόρευση. Ίσως γατί την περίοδο εκείνη θεμελιώθηκε το εργοστάσιο μεταλλουργίας Αζόβσταλ και υπήρχε μεγάλη ζήτηση για εργατικά χέρια» αφηγήθηκε η Νάντια Τσαπνή.

Μια άλλη ιστορία, για δύο οθωμανικά χρυσά νόμισμα που έσωσαν από την πείνα μια οικογένεια Ελλήνων της Αζοφικής, προγόνων του δικηγόρου Βολοντίμιρ Ρισένκο, έγινε γνωστή μέσα από το facebook αυτές τις μέρες.

«Η προγιαγιά μου έσωσε την οικογένειά της, πουλώντας τα οθωμανικά χρυσά νομίσματα που έμειναν στην κατοχή της ως κοσμήματα ραμένα στο φουστάνι της. Η οικογένειά μας τα είχε από το 18 αιώνα, όταν ζούσαν ακόμη στην Κριμαία. Τα “ελληνικά” χωριά του Ντονμπάς σαν να ήταν εξαφανισμένα από την πείνα… Η προγιαγιά και ο σύζυγός της είχαν φύγει από το εξαφανισμένο από τον λιμό χωριό, από το πατρικό τους στο ελληνικό χωριό Σταρομπέσεβο (Starobeshevo), όπου τα πτώματα κείτονταν στους δρόμους, κάτω από παλιούς πέτρινους φράχτες.

Τα χρυσά νομίσματα αντάλλαξαν για λίγα δημητριακά και αλεύρι, στην πόλη Γιουζόβκα, όπου έμεναν στο σπίτι ενός μακρινού συγγενή. Τελικά τα οθωμανικά χρυσά νομίσματα, που τα φύλαγαν ως κειμήλια επί δύο αιώνες, τους έσωσαν κατά τη διάρκεια του Holodomor. Στο πολυπόθητο ψωμί, που αγόρασαν το 1923 με οθωμανικά νομίσματα, αναφέρθηκε η προγιαγιά στα εγγόνια και τα δισέγγονά της μισό αιώνα αργότερα. Κανείς δεν ήθελε να θυμάται…» γράφει ο Βολοντίμιρ Ρισένκο.

Ένα τρομερό ποίημα για το παιδί…

Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η στιγμή που ο Αντρέι Σαβένκο, από το Κίεβο, μίλησε για την ουκρανική λογοτεχνία, στην οποία αποτυπώθηκε αυτή η εθνική τραγωδία. Μεταξύ των ποιητών ήταν ο γνωστός Ουκρανός λογοτέχνης Ούλας Σαμτσούκ (1905-1987), που έγραψε ένα σπαρακτικό ποίημα, είπε ο κ. Σαβένκο και το διάβασε σε δική του μετάφραση στην ελληνική γλώσσα:

«Κουρελιασμένη σαν τη σκιά και πονεμένη /Σκύβει η μάνα και τυλίγει το παιδί/… Κοιμήσου, μάταια ψωμί μην περιμένεις, /Και μη ξυπνάς, καλύτερα να μη γυρίζεις στη ζωή /Εδώ που φτάσαμε, η πείνα μας συνοδεύει Ως κουμπάρα. Ο κόσμος γύρω έχασε την ανθρωπιά /Έχεις ακούσει τις φήμες; Λένε: μια γυναίκα Στην κατσαρόλα έβαλε τα δύο της τα παιδιά. Γούρλωσε τα μάτια ο πατέρας. Σώπα, τρελή, σώπα! Τι λόγια είν’ αυτά; Σκλήριζε σα λαβωμένη η μητέρα, / Και την χαστούκισε εκείνος δυνατά».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.