Όψιμοι παγετοί και χαλαζοπτώσεις, αλλεπάλληλοι καύσωνες, ιστορική ξηρασία. Από τις ολοένα και επιδεινούμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργική παραγωγή ήταν… φυσικό και επόμενο να μην μείνουν αλώβητοι και οι περίφημοι αμπελώνες της Γαλλίας.
Σε αρκετές περιοχές οι αμπελουργοί αναγκάστηκαν να αρχίσουν φέτος πιο νωρίς τη συγκομιδή. Στα νοτιοδυτικά άρχισε στα τέλη Ιουλίου και στο βόρειο τμήμα της Κορσικής στις αρχές αυτού του μήνα. Μια έως και τρεις εβδομάδες νωρίτερα από το συνηθισμένο. δηλαδή…
Εξαιτίας της ξηρασίας ωστόσο οι καρποί είναι μικρότεροι έως και κατά 40%. Μοιραία, η παραγωγή προβλέπεται ότι θα είναι μειωμένη.
Ακόμη και στη φημισμένη για την οινοπαραγωγή της περιοχή του Μπορντό, στα δυτικά, που δεν επλήγη φέτος από παγετούς, δεν αποφεύχθηκε η επίσπευση του τρύγου λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού.
Πολλοί από τους οινοπαραγωγούς αναμένουν τώρα ότι η φετινή σοδειά θα έχει διαφορές από τις προηγούμενες, όπως π.χ. στα αρώματα. Μια πρόγευση, λένε, για όσα έπονται όχι στο μακρινό αλλά στο άμεσο πια μέλλον.
Κάθε πέρσι και καλύτερα
«Ο τρύγος του 2022 είναι περίπλοκος για τη γαλλική οινοπαραγωγή», παρατηρεί ο Λοράν Οντεγκέν του Γαλλικού Ινστιτούτο Αμπέλου και Οίνου.
«Η ζέστη καίει τα σταφύλια και τα ωριμάζει πολύ νωρίς στις περισσότερες περιοχές», εξηγεί στο δίκτυο France 24. Το αποτέλεσμα είναι «τα αρώματα να μην έχουν έχουν χρόνο να αναπτυχθούν».
Η αύξηση της θερμοκρασίας μειώνει επίσης την οξύτητα του κρασιού και αυξάνει την περιεκτικότητα σε αλκοόλ. Όλα αυτά συνδυαστικά, επισημαίνει, «διαταράσσουν όλη την ισορροπία».
Επηρεάζεται έτσι όχι μόνο η ποσότητα, αλλά και η ποιότητα της οινοπαραγωγής. Εξ ου και σε ορισμένες περιοχές της Γαλλίας ακόμη ελπίζουν έστω και σε κάποιες σταγόνες βροχής…
Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που καταγράφονται ανάλογα προβλήματα. «Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει συστηματικά την παραγωγή κρασιού από το 2010», τονίζει η Ναταλί Ολά, ειδικός στην αμπελοκαλλιέργεια στο γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών για τη Γεωργία, τα Τρόφιμα και το Περιβάλλον.
Το 2020 υπήρξαν επίσης πρώιμες συγκομιδές εξαιτίας των ασυνήθιστα υψηλών θερμοκρασιών της άνοιξης εκείνης της χρονιάς. Πέρυσι εν τω μεταξύ τον ανοιξιάτικο καύσωνα διαδέχτηκε παγετός, καταστρέφοντας σημαντικές εκτάσεις αμπελιών.
Όμως «αυτή τη φορά είχαμε μαζί χαλάζι, καύσωνες και ξηρασία», εξηγεί η Ολά. Κι αυτό φέρνει μαζικά στο προσκήνιο «τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη».
Για χώρες με σημαντική οινοπαραγωγή, όπως η Γαλλία, το πρόβλημα είναι σαφώς και οικονομικό.
Μόνο πέρυσι, εν μέσω πανδημίας, τα έσοδα για τη γαλλική οικονομία από τις εξαγωγές κρασιού και οινοπνευματωδών ποτών ξεπέρασαν τα 15 δισεκατομμύρια ευρώ.
Προσαρμογή στην αλλαγή
Σε πρώτη φάση, οι αμπελουργοί έχουν καταφύγει σε διάφορους πειραματισμούς για να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.
Άλλοι αραιώνουν τις καλλιέργειες για να περιορίσουν την κατανάλωση νερού. Άλλοι εξετάζουν την ανακύκλωση του νερού ως άμεση λύση.
Ορισμένοι προσπαθούν να δημιουργήσουν σκίαση στα αμπέλια φυτεύοντας δέντρα στα χωράφια τους ή τοποθετώντας στέγαστρα με ηλιακά πάνελ, επιχειρώντας να πετύχουν «με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια».
Κάποιοι σχεδιάζουν ή έχουν ήδη επιχειρήσει μεταφορά της παραγωγής σε μικρή κλίμακα σε πιο βόρειες περιοχές της Γαλλίας, όπου το μικροκλίμα έχει αρχίσει να θυμίζει περισσότερο περασμένες χρονιές του νότου.
Για συγκεκριμένες ποικιλίες όμως, αυτό πρακτικά είναι αδύνατο. Από την άλλη, ωστόσο, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν νέες ποικιλίες κρασιού…
Για την ακρίβεια «η φύση της γαλλικής οινοπαραγωγής θα είναι εντελώς διαφορετική μέχρι το 2050», προβλέπει η Ολά. Πολλά, εκτιμά, θα εξαρτηθούν από τους πειραματισμούς που γίνονται αυτή τη στιγμή σε όλη τη Γαλλία.
«Ίσως για τα κρασιά της Βουργουνδίας να χρησιμοποιούνται πολλές ποικιλίες», εξηγεί. «Ίσως επίσης να έχουμε εντελώς νέους αμπελώνες σε εντελώς νέα μέρη».
Γάλλοι ειδικοί ήδη προτείνουν την επιστροφή σε ορισμένες ξεχασμένες ποικιλίες σταφυλιού από τις συνολικά περίπου 400 που υπάρχουν καταγεγραμμένες στη χώρα που συγκαταλέγεται στους μεγαλύτερους οινοπαραγωγούς στον κόσμο.
Εξ αυτών σήμερα χρησιμοποιείται μόλις το ένα τρίτο, που καθώς αποδείχθηκαν συν τω χρόνω οι πλέον επικερδείς.
Τώρα ωστόσο ορισμένες τοπικές ποικιλίες, ειδικά από ορεινά περιβάλλοντα, συγκεντρώνουν ξανά το ενδιαφέρον ως πιο ανθεκτικές στην ξηρασία.
«Η άλλη λύση», λέει η Ολά, «θα ήταν να αναζητήσουμε ποικιλίες σταφυλιού στο εξωτερικό, ειδικά σε άλλες μεσογειακές χώρες». Ένας τέτοιος πειραματικός αμπελώνας υπάρχει ήδη στο Μπορντό από το 2009 και θεωρείται πολλά υποσχόμενος.
Η έτερη εναλλακτική, τονίζουν οι ειδικοί, θα είναι υβριδικές ποικιλίες σταφυλιού, γενετικά τροποποιημένες στο εργαστήριο για να αντέχουν στα όλο και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Λόγω κόστους ωστόσο αυτή φαντάζει ακόμη ως ύστατη λύση…
