Η Ευρώπη βρίσκεται σε ενεργειακή κρίση εδώ και ένα χρόνο. Μήνα με το μήνα, βυθίζεται όλο και βαθύτερα στην άβυσσο της πτώσης των προμηθειών φυσικού αερίου, που ανεβάζει την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Και μήνα με το μήνα, οι χώρες της ΕΕ προσπαθούσαν απεγνωσμένα να αποτρέψουν τους λογαριασμούς αυτούς από το να πλήξουν πολύ σκληρά τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.
Καθώς η κατάσταση επιδεινωνόταν, τα αρχικά μέτρα που έμειναν στα χαρτιά (όπως η περσινή εργαλειοθήκη), μετατράπηκαν σε επιβολή μεγαλύτερων απαιτήσεων από τις χώρες της ΕΕ, όπως τα σχέδια μείωσης της ζήτησης, και τώρα πλησιάζουν μνημειώδεις αλλαγές στην ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης, σημειώνει το Euractiv.
«Θα δούμε μέσα στο Σαββατοκύριακο πώς μπορούμε να προχωρήσουμε με το πλαφόν στο φυσικό αέριο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – εάν βρίσκεται σε αυτό το στάδιο που θα μπορούμε να πούμε ότι υπάρχει μεγάλη πλειοψηφία των κρατών μελών υπέρ αυτού του μέτρου», δήλωσε η επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Κάντρι Σίμσον, σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Ενέργειας στην Πράγα, την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου.
«Οι χώρες της ΕΕ θέλουν κοινή αγορά αερίου»
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν σε γενική συμφωνία ως προς την κοινή προμήθεια φυσικού αερίου πριν από το επόμενο καλοκαίρι και συμφώνησαν επίσης ότι απαιτείται μια εναλλακτική τιμή αναφοράς για το φυσικό αέριο, δήλωσε από την πλευρά του ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας, Τζόζεφ Σίκελα.
Η συνάντηση των υπουργών στην Πράγα βοήθησε να ξεπεραστούν οι διαφορές μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε., δήλωσε ο Σίκελα.
«Θέλουμε να επιταχύνουμε τις κοινές προμήθειες και να αξιοποιήσουμε την αγοραστική δύναμη όλης της ΕΕ, ώστε να διασφαλίσουμε τις προμήθειες για τον επόμενο χειμώνα, ο οποίος μπορεί να είναι πιο σημαντικός και από τον ερχόμενο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το τελευταίο κομμάτι του παζλ
Το μήνα που διανύουμε, αρχικά, οι ηγέτες της ΕΕ συναντήθηκαν για να συζητήσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας στις 7 Οκτωβρίου, με βάση επιστολή που απέστειλε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία πρότεινε μια σειρά πιθανών νέων παρεμβάσεων στην αγορά για την αντιμετώπιση της κρίσης.
«Ήταν σαφές ότι πρέπει να βρούμε αυτό το τελευταίο κομμάτι του παζλ των ενεργειακών ζητημάτων και να βρούμε λύσεις για τον αρνητικό αντίκτυπο των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου στις συνολικές τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, αναφερόμενος στη συζήτηση μεταξύ των ηγετών.
Αυτό το κομμάτι του παζλ που λείπει είναι πιθανό να είναι καθοριστικό για την απάντηση της Ευρώπης στην ενεργειακή κρίση.
Με τις εκκλήσεις για επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου και την αποσύνδεσή του από την ηλεκτρική ενέργεια, αυξάνεται η πίεση προς τις Βρυξέλλες για την ταυτόχρονη προστασία και διάσπαση της αγοράς ενέργειας της ΕΕ.
Η Κομισιόν σε «συμπληγάδες πέτρες»
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται εγκλωβισμένη ανάμεσα σε ένα βράχο (την με αγάπη δημιουργημένη πανευρωπαϊκή, απελευθερωμένη αγορά ενέργειας) και σε ένα δύσκολο σημείο (τις κυβερνήσεις που χτυπούν την πόρτα, απαιτώντας από τις Βρυξέλλες να την αναδιαμορφώσουν).
Όπως ένα παιδί που πρέπει να ξαναχρησιμοποιήσει τα τουβλάκια Lego για ένα νέο έργο, η Κομισιόν έχει μείνει να κοιτάζει με θλίψη το μοντέλο της αγοράς ενέργειας και να αναρωτιέται πώς να χρησιμοποιήσει τα κομμάτια για να φτιάξει κάτι νέο.
Τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, θα δούμε πόσο μακριά είναι διατεθειμένη να φτάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ή να πιεστεί – όταν πρόκειται να παρέμβει στην αγορά ενέργειας της ΕΕ.
Στη συνέχεια, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ είχαν μια άτυπη συνάντηση στην Πράγα, για να αξιολογήσουν το έργο των ηγετών της ΕΕ και να αναθέσουν στην Επιτροπή να υποβάλει μια άλλη πρόταση.
Αν και τεχνικά η σύνοδος κορυφής ήταν μια άτυπη συνάντηση – που σημαίνει ότι οι υπουργοί μπορούσαν να συνάψουν συμφωνίες μόνο επί της αρχής – η συνεχιζόμενη ενεργειακή διχόνοια υπογράμμισε την κλίμακα της πρόκλησης που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο οποίος προήδρευσε της συνόδου, υπερασπίστηκε το έργο που επιτελείται, χαρακτηρίζοντας «χρήσιμο» να πραγματοποιούνται άτυπες συναντήσεις, χωρίς την πίεση λήψης αποφάσεων. Αυτό επιτρέπει στους ηγέτες, είπε, να ανιχνεύσουν «ποιες είναι οι διαφορετικές απόψεις, οι διαφορετικές ευαισθησίες».
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, η μόνη συμφωνία φαίνεται να είναι ότι πρέπει να βρουν μια… συμφωνία.
Εν αναμονή αποφάσεων σε νέα σύνοδο
Το αδιέξοδο – παρά τη νέα συνάντηση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στην Πράγα στις 12 Οκτωβρίου – θέτει έντονα στο επίκεντρο την επίσημη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ, στις 20 και 21 Οκτωβρίου.
Κατόπιν, οι υπουργοί θα συζητήσουν εκ νέου τις προτάσεις της συνόδου στο Λουξεμβούργο στις 25 Οκτωβρίου, αλλά είναι και πάλι απίθανο να καταλήξουν σε συμφωνία, λόγω της πολυπλοκότητας της νομοθεσίας.
Εξαιτίας αυτού, μάλιστα, η τσεχική προεδρία έχει ήδη προγραμματίσει έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών ενέργειας (ναι, άλλη μία) το Νοέμβριο για την έγκριση των μέτρων.
Αρχικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθούσε να στρέψει τα έκτακτα μέτρα μακριά από την αγορά ενέργειας της. Για παράδειγμα, πρότεινε αρκετές φορές την επιβολή ανώτατου ορίου τιμών μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά οι χώρες της ΕΕ την απέρριψαν, αναγκάζοντάς την να εξετάσει πιο παρεμβατικά μέτρα.
Σε επιστολή της προς τις πρωτεύουσες της ΕΕ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε ανώτατο όριο τιμών στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά πρόσθεσε ότι οποιοδήποτε τέτοιο μέτρο θα πρέπει να συμπληρωθεί από έναν μηχανισμό που θα αποτρέπει την ενθάρρυνση της περαιτέρω ζήτησης φυσικού αερίου.
Η επικεφαλής της Κομισιόν έθεσε επίσης την ιδέα ενός ανώτατου ορίου τιμών στις εισαγωγές. Το διατύπωσε προσεκτικά ως μια προσωρινή ενδιάμεση λύση, μέχρι να πραγματοποιηθεί μια ευρύτερη μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας.
Αυτή η ευρύτερη μεταρρύθμιση αναμένεται στις αρχές του επόμενου έτους, με τις Βρυξέλλες να υποβάλλουν ιδέες μέχρι το τέλος του 2022. Αλλά και πάλι, μένει να φανεί πόσο διατεθειμένη είναι η Κομισιόν να «διαλύσει» την αγορά ενέργειας.
Στην επόμενη συνάντησή τους, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θα εξετάσουν τις πιθανές μεταρρυθμίσεις, με βασική αιχμή το πόσο μακριά θέλουν να προχωρήσουν οι χώρες της ΕΕ στις διαρθρωτικές αλλαγές, δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος.
Όμως, στο τέλος της ημέρας, οι αλλαγές πολιτικής μπορούν να κάνουν μόνο τόσα για την αντιμετώπιση μιας κρίσης που οφείλεται στην προσφορά.
Η διαφοροποίηση των προμηθειών και η μείωση της ζήτησης θα παραμείνουν οι καλύτεροι φίλοι της Ευρώπης καθ’ όλη τη διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα, καθώς και των επόμενων, σημειώνει στο άρθρο του το Euractiv.
Gazprom: Δεν επαρκούν τα αποθέματα αερίου για να βγάλει η Ευρώπη τον χειμώνα
Την ίδια στιγμή, ο επικεφαλής της ρωσικής Gazprom, μιλώντας στο συνέδριο της Russia Energy Week στη Μόσχα, εξέφρασε αμφιβολίες για το αν θα τα καταφέρει η Ευρώπη να επιβιώσει τον χειμώνα με τις ποσότητες φυσικού αερίου που διαθέτει.
Συγκεκριμένα, ο επικεφαλής της Gazprom, Αλεξέι Μίλερ, δήλωσε ότι «δεν υπάρχει καμία εγγύηση πως η Ευρώπη θα επιβιώσει τον χειμώνα με τα αποθέματα αερίου που διαθέτει».
Μάλιστα, επικαλούμενος αναλύσεις ανέφερε ότι κατά τις ημέρες της αιχμής της χειμερινής ζήτησης, η Ευρώπη θα μπορούσε να στερηθεί περίπου 800 εκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου την ημέρα, ή το ένα τρίτο της συνολικής κατανάλωσής της.
Και αν η Ευρώπη έχει επί του παρόντος 91% πλήρη αποθέματα, ο Μίλερ κοιτάζει προς το τέλος της άνοιξης, όταν αυτά θα έχουν πέσει στο 5% και θα είναι πολύ πιο δύσκολο να τα αναπληρώσει για τον επόμενο χειμώνα.
Αναφερόμενος μάλιστα στα αποθέματα της Γερμανίας, υπογράμμισε πως αυτά «επαρκούν μόλις για δύο έως δυόμισι μήνες».
«Σίγουρα, η Ευρώπη θα επιβιώσει, αλλά τι θα συμβεί εν όψει των χειμώνων του 2023 και του 2024;», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μίλερ, προσθέτοντας: «Είναι σαφές ότι η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη έχει έρθει όχι για σύντομο χρονικό διάστημα».
