Τον κώδωνα του κινδύνου για την εκβιομηχάνιση της χώρας κρούουν οι βιομήχανοι διαπιστώνοντας τις τεράστιες επιπτώσεις που αντιμετωπίσουν από την ενεργειακή κρίση.
Το ενεργειακό κόστος είναι το μείζον πρόβλημα των ελληνικών βιομηχανιών και αναμένεται να τις ταλαιπωρεί και το 2023 προκαλώντας τεράστια προβλήματα στην ανταγωνιστικότητα τους.
Ο ΣΕΒ
Ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος κατά την τελευταία συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του Συνδέσμου όπου προσκεκλημένος ήταν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας περιέγραψε χαρακτηριστικά το πρόβλημα: «Η ευρωπαϊκή βιομηχανία σήμερα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή υπαρξιακή κρίση, με σοβαρές επιπτώσεις στο παραγωγικό δυναμικό, εξαιτίας του μη ανταγωνιστικού ενεργειακού κόστους φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και λόγω των προκλήσεων της πράσινης μετάβασης
Ο ΣΕΒ ανάμεσα στα αιτήματα που θέτει είναι:
- Αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης με εξορθολογισμό τη αγοράς ενέργειας, εξαίρεση των διμερών συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τα ανώτατα όρια εσόδων αγοράς, ορθολογική συμμετοχή της βιομηχανίας στη διακοψιμότητα, επιτάχυνση των έργων εσωτερικών διασυνδέσεων στα δίκτυα, θεσμοθέτηση διαδικασιών για πολυετή δικαιώματα (άνω των 5 ετών) στις διασυνοριακές διασυνδέσεις.
- Επιτάχυνση της ενεργειακής εξοικονόμησης κτιρίων και εγκαταστάσεων, επέκταση του net metering, αλλά και επέκταση του προγράμματος ανάπτυξης συνδέσεων, δικτύων και υποσταθμών για ταχύτερους χρόνους σύνδεσης στις περιοχές υψηλής ζήτησης.
- Άρση ρυθμιστικών εμποδίων, σε θέματα όπως:
o Αντιμετώπιση των αδυναμιών στις διαδικασίες αδειοδότησης, τόσο σε παραδοσιακές βιομηχανικές επενδύσεις όσο και σε νέα έργα ΑΠΕ, που συνδέονται με ΡΡΑ, αποθήκευσης ενέργειας, off-shore αιολικά πάρκα, καθαρά καύσιμα, εξοικονόμηση ενέργειας εγκαταστάσεων,
o Γρήγορη και με ορθολογικό τρόπο ολοκλήρωση του χωροταξικού σχεδιασμού ΑΠΕ, βιομηχανίας, εφοδιαστικής αλυσίδας, ορυκτών πόρων, κτλ.
o Καλύτερος συντονισμός και διαβούλευση των πολιτικών χωροταξίας για την άρση αντικρουόμενων προβλέψεων μεταξύ εθνικών χωροταξικών προβλέψεων, στόχων ΕΣΕΚ, προβλέψεων προστασίας των περιοχών,
o Διαβούλευση κρίσιμων ευρωπαϊκών οδηγιών (όπως το CBAM, το ETS αλλά και το πρόσθετο κόστος ρύπων λόγω αλλαγής καυσίμου) που βρίσκονται σε εξέλιξη και θα που θα έχουν επιπτώσεις στη διεθνή ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.
Τα δύσκολα χρόνια
Το 2022 ήταν μία χρονιά κατά την οποία οι ελληνικές βιομηχανίες κατάφεραν όχι μόνο να ανακτήσουν τα κέρδη που απώλεσαν στην πανδημία αλλά σε αρκετές περιπτώσεις να ξεπεράσουν και τις επιδόσεις του 2019.
Αυτό τουλάχιστον δείχνουν τα οικονομικά αποτελέσματα του εννεαμήνου για τις εισηγμένες ενεργοβόρες επιχειρήσεις οι οποίες είτε ηλεκτροδοτούνται από την υψηλή είτε από τη μέση τάση.
Ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων παραγόντων με μία τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος στα 300 με 400 ευρώ/MWh τα κέρδη είναι πολύ εύκολο να εξανεμιστούν και το 2023 και 2024 οι βιομηχανίες να γυρίσουν σε ζημιές.
Δίχτυ ασφαλείας
Για το θέμα της βιωσιμότητας της βιομηχανίας θέση έχει πάρει και η ΕΒΙΚΕΝ (ενεργοβόρες βιομηχανίες).
Στη διάρκεια της γενικής συνέλευσης της ΕΒΙΚΕΝ τα μέλη της περιέγραψαν το μεγάλο πρόβλημα που κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν εξαιτίας της ανάκαμψης των τιμών ενέργειας αλλά και της απουσίας, όπως υποστηρίζουν, εθνικής πολιτικής για τη στήριξη των επιχειρήσεων: Ελλείψει κοινής ευρωπαϊκής απάντησης στο πρόβλημα, τα κράτη-μέλη λαμβάνουν μέτρα σε εθνικό επίπεδο για να στηρίξουν τις επιχειρήσεις στις σημερινές συνθήκες κρίσης και να αποτραπεί η αποβιομηχάνιση. Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες θεσπίζουν και εφαρμόζουν, η μια μετά την άλλη, εθνικά σχέδια εγγυημένων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου για τις βιομηχανίες τους, ώστε να μην είναι εκτεθειμένες στις ανεξέλεγκτες, λόγω κρίσης, διακυμάνσεις της αγοράς».
Όπως εξηγεί η ΕΒΙΚΕΝ «δημιουργείται έτσι ένα πλαίσιο ασφάλειας αλλά και προβλεψιμότητας για το κόστος ενέργειας, χωρίς το οποίο η βιομηχανία δεν μπορεί να προΰπολογίσει το παραγωγικό της κόστος ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της. Εκτός από μεγάλες βιομηχανικές χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία, ακόμα και η γειτονική μας Βουλγαρία έχει διαμορφώσει ένα τέτοιο πλαίσιο, με εγγυημένες στο 100% τιμές ηλεκτρικής ενέργειας για τις μεγάλες βιομηχανίες της στα 120 ευρώ/MWh για φέτος αλλά και για την επόμενη χρονιά»
Το φυσικό αέριο
Στον αντίποδα όπως λένε τα μέλη της ΕΒΙΚΕΝ «στη χώρα μας, η μέση τιμή αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας με την οποία επιβαρύνθηκαν οι βιομηχανίες την περίοδο Ιαν.-Νοέμβριος 2022, ήταν, μετά την επιδότηση, 172 ευρώ/ΜWh – τιμή η οποία αναμένεται να κυμανθεί άνω των 300 ευρώ/ΜWh για το μήνα Δεκέμβριο, μετά την απροσδόκητη μείωση του ύψους της ενίσχυσης».
Αλλά και από το φυσικό αέριο το κόστος είναι μεγάλο: «Αντίστοιχα, η μέση τιμή προμήθειας του φυσικού αερίου στην περίοδο Αυγούστου – Νοεμβρίου για τις βιομηχανίες είναι 160 ευρώ/Μwh, τιμή από τις πιο υψηλές μεταξύ των κρατών-μελών Ε.Ε. λόγω της σχεδόν μηδενικής επιδότησης. Άλλα κράτη-μέλη, όπως η Βουλγαρία, για τον μήνα Νοέμβριο εξασφάλισαν τιμή φυσικού αερίου 63 ευρώ/MWh για τις βιομηχανίες της χώρας».
Ανταγωνιστικό μειονέκτημα
Η ΕΒΙΚΕΝ υπογραμμίζει: «Είναι προφανές ότι σε αυτά τα επίπεδα τιμών, με ανεπαρκείς επιδοτήσεις που μάλιστα ανακοινώνονται ανά μήνα, χωρίς καμία ορατότητα, οι μεγάλες βιομηχανίες της χώρας και κυρίως οι εξαγωγικές, έχουν σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα έναντι ομοειδών επιχειρήσεων στην Ευρώπη, αλλά και σε τρίτες χώρες όπου οι τιμές ενέργειας είναι πολύ πιο ανταγωνιστικές. Είναι επείγουσα η ανάγκη να δημιουργηθεί και στην Ελλάδα ένα δίχτυ ασφαλείας για τις βιομηχανίες έντασης ενέργειας, ώστε να μην είναι εκτεθειμένες στις ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις των τιμών της χονδρεμπορικής αγοράς και να περιοριστεί ο κίνδυνος αποβιομηχάνισης».
Πράσινα PPAs
Σύμφωνα με την ΕΒΙΚΕΝ, «σήμερα, εξακολουθεί να είναι αδύνατη η υπογραφή πράσινων ΡΡΑς με τη βιομηχανία, γιατί σε αντίθεση με όσα προβλέπει ο ευρωπαϊκός Κανονισμός ( 2022/1854) στην Ελλάδα το πλαφόν επιβάλλεται και στα διμερή συμβόλαια που επιδιώκουν να υπογράψουν οι βιομηχανίες της χώρας», λέει η Ένωση και εξηγεί:
«Μάλιστα στην τελευταία σχετική ανακοίνωσή του το υπουργείο Ενέργειας αναφέρεται σε επικείμενη ρύθμιση που θα επιτρέπει ΜΟΝΟ τα διμερή συμβόλαια με φυσική παράδοση, εκτός του χρηματιστηρίου, εξαιρώντας τα συμβόλαια οικονομικών διαφορών. Εκτός του ότι είναι ανεπαρκής, απαιτείται διάστημα πέραν του έτους για να υλοποιηθεί αυτή η ρύθμιση»
Η ΕΒΙΚΕΝ ζητά από την κυβέρνηση άμεσα τη λήψη μέτρων στήριξης.
Πηγή ΟΤ
