Με ρυθμούς που κυμαίνονται από 7%-11,9% αυξάνεται ο διαβήτης στην Ελλάδα, ενώ αντίστοιχα αυξάνονται και οι θάνατοι από τη νόσο, οι οποίοι εκτιμάται ότι ξεπέρασαν τις 2.500 άτομα το 2021, όταν το 2014 ήταν πάνω από 1600.

Στην πραγματικότητα όμως, η επιβάρυνση δεν είναι γνωστή, καθώς δεν υπάρχει συστηματική παρακολούθηση των επιπλοκών, ενώ ομάδες πληθυσμού όπως αυτές των χαμηλότερων εισοδημάτων, οι αγρότες, εθνοτικές μειονότητες, μετανάστες και πρόσφυγες δεν καλύπτονται αποτελεσματικά.

Αλλά και από αυτούς που βρίσκουν την απαραίτητη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας της χώρας, το 53,5% ακολουθεί την ενδεδειγμένη αγωγή για την περίπτωσή του, ενώ μόνο στο 43,6% εφαρμόζεται πλήρως το πρωτόκολλο παρακολούθησης που έχει προτείνει η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία.

Παρόλα αυτά, το 2023 διαθέσαμε 7,1 δις. ευρώ για αντιδιαβητικά φάρμακα, όταν το 2014 δαπανούσαμε 3,8 δις. ευρώ, δηλαδή σχεδόν τα μισά. Στην αύξηση αυτή έχουν συμβάλλει οι νεότερες αντιδιαβητικές θεραπείες των κατηγοριών SLGT-2 και των αγωνιστών GLP – 1.

To πραγματικό κόστος όμως, είναι αδύνατον να εκτιμηθεί, αφού το έμμεσο κόστος με το οποίο σχετίζεται η απώλεια παραγωγικότητας είναι αδύνατο να εκτιμηθεί, λόγω έλλειψης στοιχείων.

Στις διαπιστώσεις αυτές καταλήγει μελέτη του London School of Economics, με επικεφαλής τον καθηγητή Πάνο Καναβό, η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ).

Ο κ. Καναβός παρουσίασε τη μελέτη στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργάνωσε ο ΣΦΕΕ, με τη συμμετοχή του υπουργού Υγείας Άδωνι Γεωργιάδη και του γενικού γραμματέα Στρατηγικού Σχεδιασμού Άρη Αγγελή. Στην εκδήλωση μετείχαν και εκπρόσωποι των οργανώσεων ασθενών, επιστημονικών ιατρικών εταιρειών και του ΕΟΠΥΥ.

Είναι ζήτημα αν 3-4 θάνατοι από αυτούς που καταγράφονται επίσημα κάθε χρόνο, αποδίδονται στο διαβήτη, έστω κι αν η αιτία θανάτου ήταν επιπλοκές της νόσου

Ο καθηγητής του LSE Πάνος Καναβός

Αδυναμία χρηματοδότησης

Κατά την ομιλία του ο υπουργός, υπογράμμισε ότι η νέα τεχνολογία είναι πολύ ακριβότερη από την προηγούμενη, φέρνοντας ως παράδειγμα τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα μέτρησης του σακχάρου, σημείωσε ότι ο ΕΟΠΥΥ διέθετε 300 ευρώ για τις ταινίες και τώρα διαθέτει 1400 ευρώ, σημειώνοντας ότι το κόστος είναι πολύ πέραν των ορίων που είχαν προγραμματιστεί, παρότι παραδέχθηκε ότι ο στόχος είναι να παρέχεται η καλύτερη δυνατή στήριξη στους ασθενείς. Σημείωσε όμως ότι πρόκειται για «σταγόνες στον ωκεανό» οι πρόσθετες χρηματοδοτήσεις και είπε ότι ο λόγος που εφαρμόστηκε η υποχρεωτική επιστροφή rebate στα ιατροτεχνολογικά, που θα φέρουν 35-45 εκατ. ευρώ, είναι να κατευθυνθούν τα ποσά αυτά στο διαβήτη.

«Δεν θέλω να αποστώ των ευθυνών, όμως αν δεν δράσουμε γρήγορα θα υπάρξει πρόβλημα», είπε ο κ. Γεωργιάδης, σημειώνοντας πως «το κομμάτι της πρόληψης είναι πολύ βασικό», ενώ είχε προηγουμένως τονίσει ότι είναι αποκαρδιωτικός ο τρόπος που έχουμε αποφασίσει να ζούμε στην Ελλάδα, τη χώρα που ενώ γέννησε τον αθλητισμό, τώρα έχει το χαμηλότερο ποσοστό πληθυσμού που πηγαίνει στο γυμναστήριο.

Σε κλίμα σχεδόν αποχαιρετιστήριο, ο υπουργός ζήτησε από τους φορείς προτάσεις άμεσης εφαρμογής, λέγοντας πως «με φαραωνικά σχέδια χάνεται πολύτιμος χρόνος», ενώ ευχαρίστησε τον ΣΦΕΕ για την μέχρι τώρα συνεργασία.

Η μελέτη

Ο κ. Καναβός, παρουσιάζοντας τα ευρήματα της μελέτης, σημείωσε ότι υπάρχει έλλειψη δεδομένων, ανεπαρκής υλοποίηση του Φακέλου Υγείας των ασθενών και διαγνωστικά κενά, ενώ έκανε λόγο και για περιορισμένες δυνατότητες της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, καθώς δεν είναι σαφές πώς προσεγγίζονται οι υπηρεσίες υγείας από τους πάσχοντες από διαβήτη, ούτε υπάρχει προσυπτωματικός έλεγχος και δυνατότητα διαχείρισης του διαβήτη στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Την ίδια στιγμή δεν έχει υλοποιηθεί πλήρως ο θεσμός του προσωπικού γιατρού και όλα αυτά οδηγούν σε επιβάρυνση των ασθενών με διαβήτη. Αντίστοιχα, μόνο οι μισοί ασθενείς ακολουθούν την θεραπεία τους και πάνω από τους μισούς δεν παρακολουθούνται πλήρως και συστηματικά.

Όσο για τις νέες τεχνολογίες σε ιατροτεχνολογικά προϊόντα και ψηφιακά μέσα, δεν υπάρχει αξιολόγηση, με αποτέλεσμα το σύστημα υγείας και οι ασθενείς να επιβαρύνονται όταν τα νέα προϊόντα υφίστανται πρόωρη βλάβη.

Παρακολούθηση επιπλοκών

Κομβικό σημείο αποτελεί η έλλειψη εθνικού σχεδίου για τον διαβήτη, τη στιγμή που στο εθνικό σχέδιο δημόσιας υγείας, ο διαβήτης δεν αναφέρεται κάν, παρότι περιλαμβάνεται σχέδιο κατά της παχυσαρκίας. Επίσης σημαντικό είναι ότι δεν εφαρμόζεται πλήρως το πρωτόκολλο θεραπείας του διαβήτη.

Επόμενο σημαντικό ζήτημα είναι η κατάρτιση Μητρώου Διαβήτη, ώστε να παρακολουθούνται οι επιπλοκές, αλλά και να περιλαμβάνονται στον ψηφιακό φάκελο του ασθενή τα διαγνωστικά και εργαστηριακά αποτελέσματα εξετάσεων, σε ψηφιακή μορφή. Ταυτόχρονα τα ηλεκτρονικά συστήματα θα πρέπει να διαλειτουργούν μεταξύ τους και να υπάρχει δυνατότητα τηλεϊατρικής, ιδίως για τις απομακρυσμένες περιοχές.

Όσο για την περίθαλψη των ασθενών με διαβήτη, ο κ. Καναβός υπογράμμισε την ανάγκη πλήρους φροντίδας από τη διατροφική υποστήριξη και τη θεραπεία, μέχρι την ψυχική υγεία και την ψηφιακή υγεία, την διαχείριση των ασθενών συνολικά και με τις λοιπές συννοσηρότητες και όχι μόνο για τον διαβήτη τους,

Στο θέμα της «άγνοιας» του συστήματος υγείας για τις επιπλοκές του διαβήτη, λόγω μη καταγραφής, ο πρόεδρος της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ Πέτρος Δαραμήλας επεσήμανε ότι κάθε χρόνο είναι ζήτημα αν καταγράφονται 3-4 θάνατοι από διαβήτη, καθώς σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η αιτία θανάτου αποδίδεται σε καρδιαγγειακά νοσήματα ή σε νεφρική ανεπάρκεια. Όμως σε πολλές περιπτώσεις οι νόσοι αυτές αποτελούν επιπλοκές του διαβήτη.

Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν ο γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού Άρης Αγγελής, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου, ο Γενικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Φόρουμ για τον Διαβήτη Bart Torbeyns και οι εκπρόσωποι των ιατρικών ενώσεων και οργανώσεων ασθενών.