Επείγουσα ανάγκη προσαρμογής των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες του αυξανόμενου αριθμού ατόμων με χρόνιες παθήσεις, φανερώνουν τα ευρήματα της διεθνούς έρευνας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης δέχονται πρωτοφανείς πιέσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους και σύμφωνα με την έρευνα, σε χώρες με ενισχυμένο εργατικό δυναμικό στον τομέα της υγείας, το μέσο επίπεδο ευημερίας είναι υψηλότερο.

Αυτή η έκθεση δείχνει τι ενδιαφέρει τους ασθενείς όσον αφορά την πρωτοβάθμια περίθαλψή τους. Οι φωνές τους έχουν σημασία για τη
διαχείριση της υγείας και της ευημερίας τους

Στη χώρα μας, που το Εθνικό Σύστημα Υγείας πασχίζει να ανταποκριθεί παρά τη σοβαρή υποστελέχωση. Τα ευρήματα της έρευνας δεν είναι ενθαρρυντικά με τη βαθμολογία να είναι κάτω του μέσου όρου σε περισσότερους από τους μισούς δείκτες.

Κέντρο Υγείας

Περισσότερο υγειονομικό προσωπικό, υψηλότερο επίπεδο ευημερίας

Η έρευνα παρέχει εναρμονισμένους δείκτες σχετικά με τις εμπειρίες υγειονομικής περίθαλψης και τα αποτελέσματα της υγείας των ατόμων ηλικίας 45 ετών και άνω που ζουν με χρόνιες παθήσεις, κυρίως στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

Η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα υγειονομικού δυναμικού συνδέεται θετικά με τρεις από τους δέκα βασικούς δείκτες. Για παράδειγμα, σε χώρες όπως η Ισλανδία, η Νορβηγία και η Ελβετία, το μέσο επίπεδο ευημερίας είναι υψηλότερο. Παρόμοια μοτίβα προκύπτουν για τις βαθμολογίες σωματικής και ψυχικής υγείας.

Χώρες με βαθμολογίες κάτω του μέσου όρου, σε περισσότερους από τους μισούς δείκτες, είναι: H Ελλάδα, η Ισλανδία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Ουαλία (Ηνωμένο Βασίλειο).

Στην Ελλάδα:

• το 69% των ατόμων με χρόνιες παθήσεις αναφέρουν καλή σωματική υγεία και το 78% καλή ψυχική υγεία. Και οι δύο μετρήσεις είναι κοντά στον μέσο όρο των δεικτών που αναφέρουν οι ασθενείς του ΟΟΣΑ.
• Στην Ελλάδα, λιγότεροι από δύο στους πέντε (37%) ανθρώπους με χρόνιες παθήσεις αισθάνονται σίγουροι για τη διαχείριση της υγείας τους, ποσοστό που είναι χαμηλότερο συγκριτικά με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (59%) και 55 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τη χώρα με τις υψηλότερες επιδόσεις.
• Μόνο το 9% των ατόμων με χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα δηλώνουν εμπιστοσύνη στη χρήση πληροφοριών υγείας από το διαδίκτυο, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του Οργανισμού που είναι 19% (εύρος 5%-34%).
• Λιγότεροι από 1 στους 4 πολίτες (24%) με δύο ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα συνεργάζονται για τη διαχείριση της υγείας τους με μονάδες πρωτοβάθμιας περίθαλψης που προσφέρουν παρακολούθηση και τακτικές διαβουλεύσεις διάρκειας άνω των 15 λεπτών.
• Μόλις το 3% των ατόμων με χρόνιες παθήσεις συνεργάζονται με μονάδες που μπορούν να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά ιατρικούς φακέλους, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο του 57%.
• Περίπου το 1/3 (36%) των ατόμων με χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα εμπιστεύονται το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, ποσοστό που είναι πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο του 62% στις χώρες του ΟΟΣΑ. Παρότι περίπου το 43% των ανδρών στην Ελλάδα έχουν εμπιστοσύνη στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, αυτό ισχύει μόνο για το 31% των γυναικών.

Μόνο το 9% των ατόμων με χρόνιες παθήσεις στην Ελλάδα δηλώνουν εμπιστοσύνη στη χρήση πληροφοριών υγείας από το διαδίκτυο

Ανάγκη για καλύτερη υγειονομική περίθαλψη

Η έρευνα συνέλεξε δεδομένα από περίπου 107.000 ασθενείς ηλικίας 45 ετών και άνω και από 1. 800 ιατρεία πρωτοβάθμιας περίθαλψης σε 19 χώρες.

Το 82% των χρηστών πρωτοβάθμιας περίθαλψης που συμμετείχαν ζουν με τουλάχιστον μία χρόνια πάθηση, το 52% ζει με τουλάχιστον δύο παθήσεις και το 27% ζει με τρεις ή περισσότερες παθήσεις.

«Τα άτομα που ζουν με χρόνιες παθήσεις αναφέρουν καλύτερη σωματική υγεία, ψυχική υγεία και ευημερία όταν λαμβάνουν υγειονομική περίθαλψη που επικεντρώνεται στις ανάγκες τους», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΟΣΑ, Mathias Cormann.

Η έρευνα διαπιστώνει κατά μέσο όρο ότι τέσσερις στους δέκα ασθενείς δεν αισθάνονται σίγουροι για τη διαχείριση της υγείας τους. Τέσσερις στους δέκα δεν εμπιστεύονται το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.

Η ανάγκη για καλύτερη υγειονομική περίθαλψη είναι απόλυτα συνδεδεμένη με την ανάγκη για διάθεση περισσότερου χρόνο στους ασθενείς. Το 64% των ατόμων που δηλώνουν ότι ο επαγγελματίας πρωτοβάθμιας περίθαλψης αφιερώνει αρκετό χρόνο μαζί τους εμπιστεύονται το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, σε σύγκριση με το 34% των ατόμων που δηλώνουν ότι ο επαγγελματίας πρωτοβάθμιας περίθαλψης δεν αφιερώνει αρκετό χρόνο μαζί τους.

Στόχος η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών

Απαραίτητο το σχέδιο φροντίδας

Η υγειονομική περίθαλψη πρέπει επίσης να προσαρμόζεται καλύτερα στις ανάγκες των ανθρώπων. Μόνο το ένα τέταρτο των ασθενών αναφέρει ότι έχει εκπονηθεί για αυτούς σχέδιο φροντίδας από επαγγελματία υγείας.

Άλλες σημαντικές επισημάνσεις:

• Η ευημερία των ασθενών επιδεινώνεται ραγδαία με τον αριθμό των χρόνιων παθήσεων. Η μέση βαθμολογία ευημερίας (μετρούμενη από τον WHO-5, μια κλίμακα από το 0 έως το 100) είναι 14 μονάδες χαμηλότερη μεταξύ των ατόμων με τρεις ή περισσότερες χρόνιες παθήσεις σε σύγκριση με τα άτομα με μία χρόνια πάθηση.
• Υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα των ασθενών. Από το σύνολο των ατόμων με χρόνιες παθήσεις, το 74% των ανδρών έχουν καλή σωματική υγεία σε σύγκριση με το 65% των γυναικών και το 86% των ανδρών έχουν καλή ψυχική υγεία σε σύγκριση με το 81% των γυναικών. Αυτό επιβεβαιώνει το παράδοξο της υγείας των δύο φύλων: οι γυναίκες τείνουν να ζουν περισσότερο από τους άνδρες, αλλά αναφέρουν χειρότερα αποτελέσματα στην υγεία τους. Οι γυναίκες αναφέρουν επίσης ότι έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη στην υγειονομική περίθαλψη και έχουν λιγότερες πιθανότητες να βιώσουν καλή ποιότητα περίθαλψης.
• Η ψηφιακή τεχνολογία δεν αξιοποιείται πλήρως στην υγειονομική περίθαλψη. Μόνο το 7% των ασθενών με χρόνιες παθήσεις αναφέρουν ότι έχουν χρησιμοποιήσει βιντεοσυμβουλευτική στην πρωτοβάθμια περίθαλψη και το 17% αναφέρουν ότι έχουν πρόσβαση στους ιατρικούς φακέλους της πρωτοβάθμιας περίθαλψής τους μέσω διαδικτύου. Επιπλέον, μόνο το 43% των ασθενών με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο συμφωνεί ότι ο δικτυακός τόπος του παρόχου πρωτοβάθμιας περίθαλψης είναι εύχρηστος.

Λήψη αποφάσεων και η γνώμη των ασθενών

Η έκθεση αποτελεί έκκληση προς τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης να εμπλέξουν περισσότερο τις απόψεις των ασθενών στη λήψη αποφάσεων. Τα πορίσματά της μπορούν να ενημερώσουν τις εθνικές στρατηγικές υγειονομικής περίθαλψης, να βελτιώσουν την παροχή υπηρεσιών και να υποστηρίξουν τη στροφή προς πιο ολοκληρωμένα και ανθρωποκεντρικά μοντέλα περίθαλψης.