Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόκειται να βρεθεί αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή πρόκληση για την ηγεσία της από τότε που έγινε πρόεδρος της Κομισιόν πριν από έξι χρόνια
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρόκειται να βρεθεί αντιμέτωπη με την πιο σοβαρή πρόκληση για την ηγεσία της από τότε που έγινε πρόεδρος της Κομισιόν πριν από έξι χρόνια. Και η πρόκληση αυτή δεν προέρχεται από τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας, αλλά από τον υποτιθέμενο κομματικό σύμμαχό της, το φαβορί για την καγκελαρία της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, σύμφωνα με ανάλυση του Politico.
Ο 69χρονος ηγέτης του κόμματος Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), ο οποίος αναμένεται να κερδίσει τις εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, δεν έκρυψε τα σχέδιά του να ασχοληθεί πολύ περισσότερο με τα ζητήματα της ΕΕ από ό,τι ο προκάτοχός του, Όλαφ Σολτς.
Πρόκειται για μια δήλωση προθέσεων που έχει αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη γεωστρατηγική σημασία τώρα που ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έχει δηλώσει ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αναλάβει πολύ περισσότερο το βάρος της παροχής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία.
«Η ΕΕ δεν πρέπει να έρθει στην Ουάσινγκτον ως νάνος – γιατί τότε θα αντιμετωπιστεί ως τέτοιος», δήλωσε ο Μερτς σε πρόσφατη προεκλογική εκδήλωση στη Γερμανία.
Το μήνυμα ότι η Γερμανία είναι έτοιμη να αναλάβει μεγαλύτερη ηγετική θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι ευπρόσδεκτο για τη φον ντερ Λάιεν, η οποία θα κερδίσει έναν ισχυρό συντηρητικό σύμμαχο που τυχαίνει να γνωρίζει καλά τα ζητήματα της ΕΕ (ο Μερτς ήταν ευρωβουλευτής από το 1989 έως το 1994). Στις Βρυξέλλες, μάλιστα, θα ακούσετε συχνά γκρίνια ότι μια νίκη του Μερτς θα σημαίνει απλώς ότι η ΕΕ θα διοικείται από δύο Γερμανούς Χριστιανοδημοκράτες.
Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά δείχνει ότι η «βασίλισσα Ούρσουλα» – ένα παρατσούκλι που έχει αποκτήσει χάρη τόσο στη βασιλική της συμπεριφορά όσο και στη σφιχτή της εξουσία στις Βρυξέλλες – είναι απίθανο να μοιραστεί εύκολα τη σκηνή με τον ηγέτη του CDU.
Η 66χρονη Φον ντερ Λάιεν «βασιλεύει» στις Βρυξέλλες από τότε που η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ συνέβαλε στο να αποκτήσει τον ισχυρό εκτελεστικό ρόλο το 2019. Πράγματι, ενώ η Φον ντερ Λάιεν προήχθη σε υπουργό Άμυνας επί Μέρκελ, ο Μερτς παραμερίστηκε και εγκατέλειψε την πολιτική για να εργαστεί ως δικηγόρος επιχειρήσεων.
Η Φον ντερ Λάιεν εκμεταλλεύτηκε τη σχετική αδυναμία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του Σολτς για να αποκτήσει επιρροή, καθοδηγώντας την αντίδραση του μπλοκ στην πανδημία του κορονοϊού και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Τώρα θα έχει να αντιμετωπίσει έναν από τους πιο σφοδρούς αντιπάλους της Μέρκελ στο CDU, έναν γνώστη των υποθέσεων της ΕΕ, ο οποίος θα εμφανιστεί ως ο πιο ισχυρός συντηρητικός πολιτικός στο τραπέζι των Ευρωπαίων ηγετών, όπου σκοπεύει να αυξήσει τη δύναμη εις βάρος των Βρυξελλών.
Οι πολιτικές διαφορές μεταξύ των δύο μπορούν κάλλιστα να μετατραπούν σε μια κανονική «μάχη» εξουσίας, καθώς η Φον ντερ Λάιεν βρίσκεται αντιμέτωπη με το αυξανόμενο ενδιαφέρον του Μερτς για την ΕΕ. Η Φον ντερ Λάιεν κινείται στο πολιτικό κέντρο, υπερασπιζόμενη τις πράσινες μεταρρυθμίσεις, την ισότητα των φύλων και τη διατήρηση των εσωτερικών συνόρων της Ευρώπης ανοιχτά. Ο Μερτς, αντίθετα, είναι ένας κλασικός δυτικογερμανός συντηρητικός που δεν έχει πρόβλημα να κλείσει τα σύνορα της Γερμανίας με τους γείτονές της.
Άτομα από το περιβάλλον της Φον ντερ Λάιεν και του Μερτς στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες λένε ότι το ζευγάρι θα μπορούσε να ξεπεράσει τις προηγούμενες διαφωνίες του και να βρει ένα modus vivendi, βασισμένο στους ευρύτερους στόχους της ενίσχυσης της ΕΕ. Εκπρόσωπος του CDU δήλωσε ότι οι δύο μιλούν τακτικά στο τηλέφωνο, εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον και συνεργάζονται καλά. Ένας αξιωματούχος της Κομισιόν που βρίσκεται κοντά στη Φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Μοιράζονται τον ίδιο στόχο, το να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, μεταξύ άλλων με το να κάνουν τις επιχειρήσεις απλούστερες και ταχύτερες».
Ωστόσο, άλλοι που έχουν παρατηρήσει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ Φον ντερ Λάιεν και Μερτς τους τελευταίους μήνες περιγράφουν τη σχέση τους ως τεταμένη.
«Το καθοριστικό χαρακτηριστικό αυτής της σχέσης είναι ότι θα αποτελέσει ενδεχομένως έναν ανταγωνισμό για την ηγεσία στην Ευρώπη», δήλωσε ο Jan Techau, διευθυντής στο think tank Eurasia group. «Είναι πολύ σαφές ότι η Φοντ ντερ Λάιεν ενδιαφέρεται να κυριαρχήσει στη σκηνή των Βρυξελλών … ενώ ο Μερτς θέλει φυσικά να αποκαταστήσει την ηγετική θέση της Γερμανίας στην Ευρώπη».
Ένας γνώστης του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος – του πανευρωπαϊκού κόμματος στο οποίο οι Χριστιανοδημοκράτες της Γερμανίας αποτελούν τη σημαντικότερη δύναμη – ο οποίος μίλησε υπό τον όρο τη ςανωνυμίας, έθεσε τα πράγματα πιο ωμά. «Πρέπει να το δείτε από τη σκοπιά ότι η Φον ντερ Λάιεν είναι άτομο της Μέρκελ», είπε και πρόσθεσε: «Και η Μέρκελ δεν χάνει πολλές ευκαιρίες για να δείξει πόσο πολύ πεχθάνεται τον Μερτς. Αυτό είναι το σημείο εκκίνησης. Αυτοί οι άνθρωποι δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους».
Βίοι Παράλληλοι
Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα της σχέσης του Μερτς και της Φοντ ντερ Λάιεν είναι ότι φαίνεται να έχουν αποφύγει ο ένας τον άλλον για το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας τους. Παρά το γεγονός ότι και οι δύο είναι μέλη του CDU, η είσοδος της Φοντ ντερ Λάιεν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής έγινε το 2005, ακριβώς όταν ο Μερτς ξεκινούσε εκείνη τη μακρά διακοπή από την πολιτική κατά την οποία εργάστηκε ως δικηγόρος επιχειρήσεων.
«Ο Φρίντριχ ήταν ήδη στην πόρτα της εξόδου όταν μπήκε (η Φον ντερ Λάιεν)», θυμήθηκε ο πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος Γκίντερ Ότινγκερ, ο οποίος ανήκει επίσης στο CDU.
Ο βασικός παράγοντας που εξηγεί γιατί οι δρόμοι τους χώρισαν τόσο απότομα είναι η Μέρκελ. Πριν από την αποχώρησή του από την πρώτη γραμμή της πολιτικής, ο Μερτς ανήκε σε ένα τμήμα του CDU που δεν ήθελε να τον δει να ανεβαίνει στο υψηλότερο αξίωμα της χώρας.
Το 2005 έγινε μέλος μιας λέσχης ανδρών εντός του CDU, του Pacto Andino, το οποίο είχε κάνει ό,τι περνούσε από το χέρι του όλα αυτά τα χρόνια για να εμποδίσει τη Μέρκελ να γίνει καγκελάριος – χωρίς επιτυχία. Μόλις η άνοδός της έγινε αναπόφευκτη, προσπάθησε να της κάνει τα πράγματα δύσκολα.
Αλλά ο Μερτς είχε δει αρκετά και πήγε να εργαστεί σε ελίτ δικηγορικά γραφεία, μεταξύ των οποίων και ένα αμερικανικό, το Mayer Brown.
Εν τω μεταξύ, η Φον ντερ Λάιεν οφείλει στη Μέρκελ την πορεία της προς την εξουσία – πρώτα ως υπουργός Ηλικιωμένων, Γυναικών και Νεολαίας της Γερμανίας, όταν υπερασπίστηκε προοδευτικές πολιτικές που προκάλεσαν επικρίσεις από ορισμένους Γερμανούς συντηρητικούς- στη συνέχεια ως υπουργός Εργασίας και αργότερα ως υπουργός Άμυνας.
Όταν ο Μερτς επέστρεψε στη γερμανική πολιτική το φθινόπωρο του 2021, η Φον ντερ Λάιεν βρισκόταν ήδη στις Βρυξέλλες ως πρόεδρος της Κομισιόν, μια άλλη θέση που οφείλει σε μεγάλο βαθμό στη Μέρκελ.
Υπάρχουν και άλλοι, λιγότερο απτοί παράγοντες – συγκεκριμένα η προσωπικότητα. Η Φον ντερ Λάιεν είναι γνωστή για το ότι εργάζεται σε στενό κύκλο και ότι παρέχει πρόσβαση σε επιλεγμένους συνομιλητές. Ο Μερτς, από την πλευρά του, μπορεί να είναι πιο κοινωνικός. «Αν η μέρα έχει πάει καλά, ο Φρίντριχ αρέσκεται να μένει περισσότερο στο μπαρ το βράδυ, ενώ εκείνη συνήθως μένει μόνη της», δήλωσε άτομο που γνωρίζει και τους δύο.
Με την άνοδο του Μερτς να είναι πλέον σχεδόν βέβαιη – οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα του διατηρεί το προβάδισμά του – και τα δύο μέρη έχουν φροντίσει να ρίξουν τους τόνους.
«Έχω πλέον πολύ στενή σχέση με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν», δήλωσε ο Μερτς πρόσφατα σε podcast της Die Zeit. «Επικοινωνούμε πολύ συχνά».
Και όμως φαίνεται ότι δυσκολεύονται να συντονιστούν για να βρουν προσωπικό χρόνο. Ο Μερτς σπάνια παρευρίσκεται στη συνάντηση των ηγετών του ΕΛΚ στις Βρυξέλλες, για παράδειγμα, όπου η Φον ντερ Λάιεν έχει τακτική παρουσία.
Όταν προγραμματίζουν μια συνάντηση, συχνά κάτι πάει στραβά.
Όταν ο Μερτς πήγε στις Βρυξέλλες τον Σεπτέμβριο του 2024, η Φον ντερ Λάιεν δεν βρήκε χρόνο να τον συναντήσει. Εβδομάδες αργότερα προγραμμάτισαν ένα κυριακάτικο δείπνο στο Βερολίνο, αλλά ο ηγέτης του CDU δεν έφτασε εγκαίρως και η συνάντηση μετατράπηκε σε ένα γρήγορο πρωινό στα κεντρικά γραφεία του CDU το επόμενο πρωί, σύμφωνα με δύο άτομα που έχουν γνώση της συνάντησης.
Υπογράψτε εδώ, παρακαλώ
Τίποτα δεν αποτυπώνει τόσο καλά τη δυναμική μεταξύ Μερτς και Φον ντερ Λάιεν όσο μια συνάντηση των ηγετών του ΕΛΚ στο Βερολίνο νωρίτερα φέτος και τα βήματα που οδήγησαν σε αυτήν.
Σε μια ανορθόδοξη κίνηση (οι πόροι του ΕΛΚ δεν χρησιμοποιούνται συνήθως για την προώθηση εθνικών υποψηφίων), ο ηγέτης του ΕΛΚ Μάνφρεντ Βέμπερ κάλεσε όλους τους ηγέτες του κόμματος στο Βερολίνο σε μια επίδειξη δύναμης για να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Μερτς στις 17-18 Ιανουαρίου. Το κλειδί τόσο για τον Μερτς όσο και για τον Βέμπερ ήταν να πείσουν τους ηγέτες να υπογράψουν μια κοινή δήλωση που θα δέσμευε ουσιαστικά τα χέρια της Κομισιόν.
Η Φον ντερ Λάιεν ήταν άρρωστη επί εβδομάδες με σοβαρή πνευμονία. Όμως η ασθένεια δεν εκτροχίασε την προετοιμασία για τη συγκέντρωση του ΕΛΚ, με τον βοηθό του Μερτς Jacob Schrot να πραγματοποιεί ταξίδια στις Βρυξέλλες για την ολοκλήρωση της δήλωσης. Σύμφωνα με την πλευρά του Μερτς, οι συνομιλίες αυτές ήταν «εντατικές», ενώ πηγή του Politico εντός του ΕΛΚ τις περιέγραψε ως «πολύ δύσκολες».
«Το CDU πήρε τον έλεγχο του θέματος και υπενθύμισε σε όλους ποιος είναι το αφεντικό», δήλωσε η ίδια πηγή εντός του ΕΛΚ. «Αυτό είναι ουσιαστικά αυτό που συνέβη».
Η Φον ντερ Λάιεν εν τέλει παρευρέθηκε στη συγκέντρωση, στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση μετά την ασθένειά της. Το ταξίδι στο Βερολίνο έγινε μάλιστα πριν από την επιστροφή της στις Βρυξέλλες, όπου οι δραστηριότητες της Κομισιόν είχαν σε μεγάλο βαθμό ανασταλεί.
Μετανάστευση
Οι Γερμανοί συντηρητικοί είναι τώρα πρόθυμοι να υποβαθμίσουν τις όποιες τριβές. Ενώ ο στόχος του Μερτς είναι η προτεραιότητα της βιομηχανίας έναντι των κλιματικών στόχων, η Φον ντερ Λάιεν επιδιώκει τώρα επίσης να διευκολύνει τη ζωή των επιχειρήσεων, μετριάζοντας τους πράσινους κανόνες που εισήγαγε κατά την πρώτη της θητεία.
«Έγιναν εκλογές, σε περίπτωση που δεν το προσέξατε. Οι ψηφοφόροι έδωσαν στο ΕΛΚ περισσότερες ψήφους από ποτέ, οπότε φυσικά υπάρχει αλλαγή πολιτικής», δήλωσε ένας Γερμανός συντηρητικός όταν ρωτήθηκε για το ότι η Φον ντερ Λάιεν κάνει πίσω στη δική της κληρονομιά.
Ωστόσο, ο Techau δήλωσε ότι οι μικρές διαφορές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγαλύτερες διαφωνίες, ιδίως όσον αφορά την Κίνα, τη δημοσιονομική πολιτική και τη μετανάστευση.
Η Φον ντερ Λάιεν θεωρείται πολύ πιο αυστηρή απέναντι στην Κίνα από τον Μερτς, ο οποίος έχει αντιταχθεί στην απόφασή της να επιβάλει δασμούς στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα.
Ενώ η Φον ντερ Λάιεν έθεσε ως προτεραιότητά της την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης κατά το τελευταίο έτος της πρώτης θητείας της, «ο κύριος στόχος της εξακολουθεί να είναι να κρατήσει τα σύνορα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών ανοιχτά», είπε ο Techau.
«Για εκείνη, η ζώνη Σένγκεν για την ελεύθερη κυκλοφορία και τη μη ύπαρξη συνοριακών ελέγχων είναι πραγματικά πολύ σημαντικό. Αλλά για τον Μερτς, οι συνοριακοί έλεγχοι μεταξύ των χωρών δεν είναι πλέον καθόλου ταμπού. Πάνω σε αυτό το ζήτημα είναι που βλέπω τη μεγαλύτερη σύγκρουση», τόνισε.
Πηγή: skai.gr
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
