Τα τελευταία χρόνια, πολλές γυναίκες ανησυχούν για τις παρενέργειες του χαπιού, ιδίως στη διάθεση και την ψυχική τους υγεία, σύμφωνα με το BBC.

Έχει παρατηρηθεί μια αυξανόμενη αντίδραση – η οποία είναι εμφανής και στα social media, όπου hashtags όπως το #quittingbirthcontrol έχουν συγκεντρώσει εκατομμύρια προβολές.

Αυτό πιστεύεται ότι εξηγεί εν μέρει γιατί το χάπι έχει υποστεί κρίση δημοτικότητας τελευταία.

Τα ποσοστά συνταγογράφησης μειώνονται σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες: υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας της Αγγλίας ανέφεραν ότι η χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών μειώθηκε από 39% το 2020-2021 σε 27% το 2021-2022.

Ωστόσο πέρα από τη συζήτηση των δικαιολογημένων ανησυχιών, οι influencers των έχουν διαδώσει και επικίνδυνη παραπληροφόρηση σχετικά με τις παρενέργειες του αντισυλληπτικού χαπιού, ενώ ορισμένοι ενθαρρύνουν τις γυναίκες ακόμα και να εγκαταλείψουν εντελώς την αντισύλληψη χωρίς να έχουν ιατρικό υπόβαθρο.

Μπορεί όμως το χάπι να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, ή ακόμη και η αυτοκτονία, σε ακραίες περιπτώσεις;

Τα αντισυλληπτικά χάπια και η επικράτηση τους

Η απάντηση, όπως φαίνεται, δεν είναι ξεκάθαρη.

Όταν το χάπι έκανε το ντεμπούτο του στις ΗΠΑ το 1960, συγκέντρωσε το εντυπωσιακό νούμερο των 1,2 εκατομμυρίων χρηστών μέσα σε δύο χρόνια.

Τα μικροσκοπικά μπεζ δισκία σηματοδότησαν έναν επαναστατικό νέο έλεγχο των γεννήσεων, που χαιρετίστηκε από τις γυναίκες ως σύμβολο σεξουαλικής απελευθέρωσης και ενδυνάμωσης.

Σήμερα, αντισυλληπτικά χάπια αποτελούν την πρώτη επιλογή για περίπου 150 εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο με ποσοστό αποτυχίας μόλις 1%.

Υπάρχουν δύο τύποι αντισυλληπτικών χαπιών, και τα δύο αποτελούνται από τεχνητές ορμόνες.

1. Το πιο δημοφιλές είδος, το «συνδυασμένο χάπι», το οποίο περιέχει συνθετικές εκδοχές των οιστρογόνων και της προγεστερόνης.
2. Το άλλο είναι το χάπι που περιέχει μόνο προγεσταγόνα, ή «μίνι χάπι».

Και τα δύο λειτουργούν ώστε να είναι πιο δύσκολο για ένα σπερματοζωάριο να διεισδύσει και να φτάσει σε ένα ωάριο.

Η παραγνώρηση των ψυχολογικών επιπτώσεων

Ωστόσο, οι ορμόνες δεν επηρεάζουν μόνο το σώμα, αλλά μπορούν επίσης να έχουν ισχυρές επιδράσεις στον εγκέφαλο των γυναικών.

Οι ιατρικές προειδοποιήσεις, στο μεγαλύτερο μέρος της 65χρονης ιστορίας του χαπιού, ήταν ελάχιστες.

Πολλοί πάροχοι υπηρεσιών σεξουαλικής υγείας δεν κάνουν καμία απολύτως αναφορά στις ψυχικές παρενέργειες του χαπιού.

«Νομίζω ότι το μεγάλο ζήτημα είναι ότι στην εκπαίδευση των γυναικολόγων, η ψυχική υγεία δεν αποτελεί αντικείμενο», λέει Johannes Bitzer, γυναικολόγος και ψυχοθεραπευτής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βασιλείας στην Ελβετία, ο οποίος εργάζεται στον τομέα για σχεδόν 40 χρόνια.

Τα πράγματα αλλάζουν σιγά σιγά, αλλά «παλαιότερα, όταν συζητούσαμε για το χάπι, μιλούσαμε για θρόμβωση, καρκίνο κ.ο.κ. Το θέμα της ψυχικής υγείας ήταν λίγο πολύ αποκλεισμένο», λέει.

Ούτε από τους ερευνητές είχε υπάρξει μεγάλη κινητοποίηση μέχρις ότου μια ομάδα από τη Δανία δημοσίευσε μια σημαντική ανάλυση το 2016.

Οι έρευνες

Στην αρχική δανική μελέτη, παρακολουθήθηκαν 1,1 εκατομμύρια γυναίκες ηλικίας 15-34 ετών για 14 χρόνια.

Βρέθηκε ότι οι γυναίκες που άρχισαν να παίρνουν το αντισυλληπτικό χάπι είχαν 70% περισσότερες πιθανότητες να τους συνταγογραφηθούν αντικαταθλιπτικά έξι μήνες αργότερα, σε σύγκριση με εκείνες που δεν είχαν πάρει ποτέ αντισυλληπτικά.

Για τις γυναίκες που χρησιμοποιούσαν το «μίνι χάπι», ο κίνδυνος ήταν 80%.

Το 2023, μια μελέτη που ανέλυσε δεδομένα από τη UK Biobank, με 250.000 γυναίκες, διαπίστωσε ότι οι χρήστριες αντισυλληπτικών είχαν 71% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη, σε σύγκριση με τις μη χρήστριες, δύο χρόνια μετά την έναρξη της χρήσης του αντισυλληπτικού.

Ωστόσο, άλλες μελέτες, όπως μία από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Οχάιο, βρήκαν μόνο μια «ελάχιστη» συσχέτιση μεταξύ των προγεσταγονικών αντισυλληπτικών και της κατάθλιψης.

Επίσης, δύο κλινικές δοκιμές στη Σουηδία δεν έδειξαν καμία σχέση μεταξύ του συνδυασμένου χαπιού και της κατάθλιψης.

Ωστόσο η γενικότερη δυσκολία στην ανάλυση των αποτελεσμάτων οφείλεται στην υποκειμενικότητα της διάγνωσης της κατάθλιψης, τους διαφορετικούς τύπους χαπιών και τις μεθοδολογικές διαφορές μεταξύ των μελετών, πράγμα που τονίζει την ανάγκη για περισσότερες και πιο εκτεταμένες μελέτες.

Αντισύλληψη για άντρες

Τέτοιου είδους ανησυχίες για την επίδραση που έχουν τα αντισυλληπτικά χάπια στις γυναίκες αυξάνου τα αιτήματα για αποτελεσματικές αντισυλληπτικές μεθόδους που θα λαμβάνονται από τους άντρες.

Μετά από δεκαετίες έρευνας, οι επιστήμονες σημειώνουν σημαντική πρόοδο όσον αφορά μια μακράς δράσης, αναστρέψιμη μέθοδο ανδρικού ελέγχου των γεννήσεων: ένα ορμονικό τζελ.

Οι άνδρες εφαρμόζουν αυτό το τζελ στους ώμους τους καθημερινά, το οποίο εμποδίζει την παραγωγή σπέρματος στους όρχεις, αναφέρεται στο CNN.

Το τζελ χρησιμοποιεί δύο ορμόνες, τη νεστορόνη και την τεστοστερόνη, για να καταστείλει την παραγωγή σπέρματος, διατηρώντας παράλληλα τις βασικές λειτουργίες της τεστοστερόνης για τη συνολική υγεία.

Σε κλινικές δοκιμές, το 86% των ανδρών πέτυχε αριθμό σπερματοζωαρίων αρκετά χαμηλό ώστε να αποτρέψει την εγκυμοσύνη και η μέθοδος φαίνεται να είναι ασφαλής.

Το τζελ είναι επίσης πλήρως αναστρέψιμη, με τον αριθμό των σπερματοζωαρίων να επανέρχεται στο φυσιολογικό εντός λίγων μηνών μετά τη διακοπή της χρήσης.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα μια τελική δοκιμή και στοχεύουν στην έγκριση από τον FDA τα επόμενα χρόνια.

Ναι, το ορμονικό τζελ έχει κάποιες πιθανές παρενέργειες καθώς οι άνδρες που χρησιμοποιούν το τζελ μπορεί να παρουσιάσουν:

δερματικά προβλήματα, αλλαγές στη λίμπιντο ή αλλαγές στα μαλλιά.

Ωστόσο, το τζελ έχει παρουσιάσει λιγότερες παρενέργειες σε σύγκριση με τις μεθόδους αντισύλληψης για τις γυναίκες, και δεν έχουν αναφερθεί σημαντικά προβλήματα όπως η κατάθλιψη, τα οποία παρατηρήθηκαν σε προηγούμενες μελέτες ορμονικής ένεσης.