Ήταν μια τηλεοπτική παγίδα που πολλοί στην Ευρώπη ελπίζουν ότι θα σταματήσει τον πόλεμο.

Η επίπληξη του Ντόναλντ Τραμπ στον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι μέσα στον Λευκό Οίκο ήταν ένα δυνατό χτύπημα στην ευρωπαϊκή συμμαχία, διαλύοντας τις όποιες ψευδαισθήσεις που υπήρχαν στην Ευρώπη για το εαν οι ΗΠΑ θα συμπαρασταθούν στη Γηραιά Ήπειρο απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Σοκαρισμένη, ίσως και φοβισμένη, η Ευρώπη ίσως να κατάλαβε επιτέλους τις ανάγκες για τη δική της άμυνα στην εποχή του Τραμπ.

«Είναι σαν να καλωσόρισε ο Ρούσβελτ τον Τσόρτσιλ (στον Λευκό Οίκο) και άρχισε να τον εκφοβίζει» δήλωσε στο CNN ο Γάλλος ευρωβουλευτής Ραφαέλ Γκλούξμαν.

Από τότε που ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ αποκάλεσε την Ευρώπη «αξιολύπητη» σε ομαδική συνομιλία με κυβερνητικούς αξιωματούχους, στην οποία κατά λάθος περιελήφθη και δημοσιογράφος του The Atlantic, η Ευρώπη έχει καταρρίψει ταμπού δεκαετιών στην άμυνα. Στο τραπέζι υπάρχουν πολιτικές που θα ήταν αδιανόητες μόλις πριν από μερικές εβδομάδες.

Η μεγαλύτερη αλλαγή ήρθε στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές, ο εν αναμονή καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πέρασε από τη γερμανική Βουλή ρύθμιση που καταργεί το συνταγματικό «φρένο χρέους» της Γερμανίας, έναν μηχανισμό για τον περιορισμό του κρατικού δανεισμού.

Επί της αρχής, η αλλαγή του νόμου επιτρέπει απεριόριστες δαπάνες για την άμυνα και την ασφάλεια. Οι ειδικοί αναμένουν ότι η κίνηση θα ξεκλειδώσει έως και 600 δισεκατομμύρια ευρώ στη Γερμανία την επόμενη δεκαετία.

«Αυτό αλλάζει το παιχνίδι στην Ευρώπη, γιατί η Γερμανία ήταν η καθυστερημένη -ειδικά μεταξύ των μεγάλων χωρών- όσον αφορά την άμυνα» δήλωσε στο CNN ο αναλυτής Πιότρ Μπουράς.

Για να ξεπεράσει τη φοβία της για το χρέος, ο Μπουράς είπε ότι η Γερμανία ενήργησε επιτέλους σαν να είχε περάσει πραγματικά ένα «Zeitenwende» -ή «σημείο καμπής»- όπως περιγράφεται από τον απερχόμενο καγκελάριο Όλαφ Σολτς τον Φεβρουάριο του 2022, μόλις τρεις ημέρες μετά την ευρείας κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αν και η εισβολή συγκλόνισε τη Γερμανία, «μόνο το σοκ του Τραμπ τους έκανε να λάβουν αυτήν την πραγματικά θεμελιώδη απόφαση για την αναστολή του φρένου χρέους», είπε ο Μπουράς.

«Αυτό είναι το πραγματικό, σωστό Zeitenwende».

Τα ταμπού καταρρέουν

Στη γειτονική Γαλλία, ο Εμμανουέλ Μακρόν -ο οποίος εδώ και καιρό ζητούσε ευρωπαϊκή «στρατηγική αυτονομία» από τις ΗΠΑ- έχει πει ότι σκέφτεται να επεκτείνει την προστασία του πυρηνικού οπλοστασίου της στους συμμάχους της, ήδη φαινομενικά προστατευμένους από τις ΗΠΑ.

Τα σχόλια του Μακρόν νωρίτερα αυτόν τον μήνα έγιναν αφότου ο Μερτς ζήτησε να γίνουν συνομιλίες με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο –τις δύο πυρηνικές δυνάμεις της Ευρώπης– για την επέκταση της πυρηνικής τους προστασίας. Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ χαιρέτισε την ιδέα και ζήτησε μάλιστα να εξετάσει η Πολωνία να αποκτήσει η ίδια πυρηνικά όπλα.

Εν τω μεταξύ, η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, Εσθονία, Λιθουανία και Λετονία –όλες έχουν σύνορα με τη Ρωσία- έχουν αποσυρθεί από τη συνθήκη της Οτάβα του 1997 που απαγορεύει πλήρως τις νάρκες κατά προσωπικού. Η Λιθουανία έχει ήδη ανακοινώσει την αγορά 85.000 ναρκών ξηράς και η Πολωνία προγραμματίζει στην παραγωγή 1 εκατομμυρίου.

Η Λιθουανία αποχώρησε επίσης από τη διεθνή συνθήκη κατά των πυρομαχικών διασποράς αυτόν τον μήνα.

Η στράτευση έχει επίσης επανέλθει στην ήπειρο. Η Δανία κήρυξε τις γυναίκες επιλέξιμες για υποχρεωτική στράτευση από το 2026 και μείωσε τις απαιτήσεις υγείας για ορισμένες θέσεις, ως μέρος της ενίσχυσης των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Η Πολωνία έχει επίσης ανακοινώσει σχέδια για κάθε ενήλικο άνδρα να λάβει στρατιωτική εκπαίδευση.

Ακόμη και οι ουδέτερες χώρες επανεξετάζουν τις θέσεις τους. Εν μέσω συζητήσεων για το πώς θα διατηρηθεί η ειρήνη στην Ουκρανία σε περίπτωση εκεχειρίας, η κυβέρνηση στην Ιρλανδία πρότεινε νομοθεσία που θα επιτρέπει την ανάπτυξη στρατευμάτων χωρίς την έγκριση του ΟΗΕ, παρακάμπτοντας ένα πιθανό ρωσικό (ή αμερικανικό) βέτο.

Η δυσάρεστη -και συχνά ανείπωτη- αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη εξαρτάται εδώ και πολύ καιρό από τις ΗΠΑ για την προστασία της από πιθανούς εισβολείς. Αυτή η υποστήριξη δεν είναι πλέον τόσο σίγουρη.

Μάλιστα, ορισμένοι άρχισαν να αμφισβητούν τις μελλοντικές αγορές των αστρονομικά ακριβών αμερικανικών αεροσκαφών F-35 που είχαν σχεδιάσει να αποκτήσουν. Ο Πορτογάλος υπουργός Άμυνας Νούνο Μέλο δήλωσε ότι η χώρα του επανεξετάζει τις αγορές προτιμώντας ευρωπαϊκές εναλλακτικές λύσεις, λόγω και των δυσκολιών για την προμήθεια ανταλλακτικών από τις ΗΠΑ.

Είναι η πρώτη φορά που τέτοιες ανησυχίες μεταδίδονται δημόσια σε τόσο υψηλό επίπεδο.

Ευρωπαϊκή ενότητα;

Ωστόσο, αν και η Ευρώπη φαίνεται να έχει λάβει το μήνυμα, η συζήτηση για μια ενιαία προσέγγιση είναι πρόωρη.

Όταν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αποκάλυψε το σχέδιο ύψους δισεκατομμυρίων ευρώ ReArm Europe, η Ισπανία και η Ιταλία αρνήθηκαν να προχωρήσουν. Έκτοτε, το σχέδιο μετονομάστηκε σε «Readiness 2030».

Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι απέρριψε επίσης το ενδεχόμενο αποστολής ιταλικών στρατευμάτων ως μέρος ενός ευρωπαϊκού στρατεύματος για τη διατήρηση της ειρήνης στην Ουκρανία – ένα άλλο βασικό ζήτημα στο οποίο η ήπειρος είναι διχασμένη.

Η αλλαγή της ονομασίας υποδηλώνει μια διαχωριστική γραμμή στην Ευρώπη: όσο πιο μακριά είναι μια χώρα από τη Ρωσία, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να βάλει τα όπλα πάνω από το βούτυρο, λέει το CNN.

Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσες είπε πριν από λίγες εβδομάδες ότι «η απειλή για εμάς δεν είναι να φέρει η Ρωσία τα στρατεύματά της στα Πυρηναία». Κάλεσε τις Βρυξέλλες «να λάβουν υπόψη ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στη νότια γειτονιά είναι λίγο διαφορετικές από αυτές που αντιμετωπίζει η ανατολική πλευρά».

Ο Gabrielius Landsbergis, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας, δήλωσε στο CNN ότι «αναστατώθηκε» από τις ισπανικές δηλώσεις και ότι ένα πρόσφατο ταξίδι στο Κίεβο -όπου οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής χτυπούν τις περισσότερες νύχτες- τον έκανε να φανταστεί παρόμοιες σκηνές στο Βίλνιους στο μέλλον.

Όπως σχολιάζει ο Μπουράς, η συνολική ευρωπαϊκή ενότητα θα είναι πάντα «μια ψευδαίσθηση».

«Αυτό που πραγματικά έχει σημασία είναι τι κάνουν οι βασικές χώρες», είπε, δείχνοντας τη Γερμανία, τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία. «Θέλω να είμαι προσεκτικά αισιόδοξος, αλλά νομίζω ότι είμαστε στο σωστό δρόμο τώρα».

Ερωτηθείς εάν θα θυμόμαστε τον Μάρτιο ως τον μήνα που ξύπνησε η Ευρώπη, ο Μπουράς είπε: «Ναι, ξυπνήσαμε, αλλά τώρα πρέπει να ντυθούμε».

Πηγή: skai.gr

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.