«Η Τουρκία δεν έχει αποδεχθεί ποτέ τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης», η απάντηση της Προέδρου της Δημοκρατίας σε προκλητική ερώτηση Τούρκου βουλευτή – Ομιλία στην Ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης
Ηχηρό μήνυμα για τους αβάσιμους και ανιστόρητους ισχυρισμούς απέναντι στην Ελλάδα, έστειλε στην Τουρκία η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, μιλώντας στην Ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η κυρία Σακελλαροπούλου τόνισε μεταξύ άλλων, ότι ο «απρόκλητος και αποτρόπαιος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, παραπέμπει στην παράνομη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο», υπενθυμίζοντας στους Ευρωπαίους ότι εκτός από την κατοχή των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία, υπάρχει και η κατοχή των εδαφών της Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα, την ίδια στιγμή που η Άγκυρα κλιμακώνει τις προκλήσεις της με αβάσιμους ισχυρισμούς και αίολα επιχειρήματα.
Πιο αναλυτικά η ομιλία της Προέδρου τηε Δημοκρατίας:
«Κύριε Πρόεδρε της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης,
Κυρία Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου της Ευρώπης,
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Κυρίες και Κύριοι Πρέσβεις,
Κυρίες και κύριοι,
Σας ευχαριστώ θερμά για την τιμή και την υποδοχή που μου επιφυλάξατε στον ιστορικό θεσμό της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης. Έναν θεσμό που ιδρύθηκε στα ερείπια του πολέμου, με το όραμα της ευρωπαϊκής ενότητας, για την προάσπιση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. Με έδρα το Στρασβούργο, μια πόλη-σύμβολο που ενσαρκώνει την αστείρευτη ανθρώπινη επιθυμία για ειρήνη και δικαιοσύνη. Στην αίθουσα και τους διαδρόμους της Συνέλευσης αντικρίζει ο επισκέπτης, σε όλο του το μεγαλείο, το εγχείρημα και το στοίχημα της ευρωπαϊκής συνύπαρξης. Έρχεται σε επαφή, το βλέμμα και το συναίσθημα, με τον πλουραλισμό της αντιπροσώπευσης, τις πολιτικές και πολιτισμικές αποχρώσεις των λαών, τις θεμελιώδεις αρχές της κοινής μας πορείας, την ελπίδα και την πίστη στον ευρωπαϊκό μας δήμο.
Για την Ελλάδα, ο δημοκρατικός συμβολισμός της Συνέλευσης, αυτής της αγοράς των ιδεών, αποτυπώνει το ανεξίτηλο σημείο της πολιτικής της ταυτότητας. Ανάγεται στην οικουμενική πνευματική της παράδοση και παρακαταθήκη, στην αρχαία της κληρονομιά που ταξίδεψε μέχρι τη νεωτερικότητα και φωτίζει τον πολιτικό μας βίο. Η ελευθερία των αρχαίων, με την αξία της συμμετοχής και της ιδιότητας του πολίτη, του φρόνιμου και ενάρετου υποκειμένου που τηρεί το δημόσιο συμφέρον, συναρθρώθηκε αναπόσπαστα με την ελευθερία των μοντέρνων, την ανάδυση της μοναδικότητας του προσώπου και της ιδιωτικότητάς του. Έτσι συγκροτήθηκε και καταξιώθηκε ο σύγχρονος τρόπος ζωής, καθώς και η φιλελεύθερη δημοκρατία, ως ο αξεπέραστος ορίζοντάς του.
Ο δεσμοί της Ελλάδας με την Ευρώπη έχουν μεγάλο βάθος, ήδη από τη γέννηση του ελληνικού κράτους και την επίδραση των ιδεών του διαφωτισμού στους εξεγερμένους Έλληνες. Στην Επανάσταση του 1821, ο ελληνικός προ-νεωτερικός κοινοτισμός συνάντησε την καθολικότητα του ευρωπαϊκού ανθρωπισμού και τις πολιτικές και συνταγματικές του προϋποθέσεις: τη λαϊκή κυριαρχία και την αντιπροσώπευση, τη διάκριση των εξουσιών και τα δικαιώματα. Στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αναγνώρισαν τις πνευματικές καταβολές τους, και στην Ευρώπη, οι Έλληνες, το πρότυπο και το στήριγμα για την κυριαρχία τους. Σε όλη τη διάρκεια της νεότερης ιστορίας της, η χώρα μου παρέμεινε προσηλωμένη στην ευρωπαϊκή της ταυτότητα και πορεία, παίρνοντας σταθερά θέση στη σωστή πλευρά της ιστορίας.
Στη σκοτεινή επταετία της δικτατορίας στην Ελλάδα, το Συμβούλιο της Ευρώπης έδωσε βήμα και φωνή στους διωκόμενους από τη στρατιωτική χούντα, στρέφοντας την προσοχή της κοινής γνώμης στους πολιτικούς κρατουμένους και τα θύματα των βασανιστηρίων. Η αποπομπή, το 1969, της Ελλάδας από το Συμβούλιο συνέβαλε καθοριστικά στην απονομιμοποίηση των συνταγματαρχών και την ενίσχυση του αγώνα για τη δημοκρατία. Για πρώτη φορά, ένα κράτος μέλος του Συμβουλίου αποβλήθηκε, λόγω συστηματικής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το αντιδημοκρατικό του καθεστώς.
Τα τελευταία 40 χρόνια, η πιο ειρηνική και προοδευτική περίοδος της Ελλάδας, την οποία συνοπτικά αποκαλούμε Μεταπολίτευση, συνέπεσε, διόλου τυχαία, με την ευρωπαϊκή ενοποίηση και ανάπτυξη. Οι Έλληνες οφείλουν πολλά στην Ευρώπη: την οικονομική τους άνοδο και την κινητικότητα, τα ταξίδια και τις σπουδές, την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην πολύπαθη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Και παρά τις εντάσεις, ιδίως κατά την πρόσφατη οικονομική κρίση, όταν, μαζί με την πολύτιμη αρωγή της, η Ευρώπη επέδειξε, σε ορισμένες περιστάσεις, υπέρμετρη, κατά κοινή πλέον ομολογία, σκληρότητα απέναντι στην Ελλάδα, ουδέποτε εξέπνευσε η υπαρξιακή πεποίθηση ότι η Ελλάδα είναι πιο ισχυρή μέσα στην Ευρώπη, ότι στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια βρίσκεται η θέση της.
Σήμερα, η χώρα μου και η Ευρώπη αντιμετωπίζουν από κοινού εξαιρετικά απαιτητικές προκλήσεις που αφορούν τόσο τις υλικές, όσο και τις θεσμικές συνθήκες εκπλήρωσης και απόλαυσης της δημοκρατίας. Η εποχή των αλλεπάλληλων κρίσεων έχει διαταράξει το status quo του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Μια νέα κανονικότητα, αυτή της επίπονης προσαρμογής των ευρωπαϊκών λαών στις απότομες και ριζικές μεταλλάξεις μιας παγκοσμιοποιημένης και αντιφατικής κοινωνίας, εμπεδώνεται και απαιτεί επώδυνες αποφάσεις, διεθνή συντονισμό και εγρήγορση και, το σημαντικότερο, πολιτική ενότητα και στοχοθεσία.
Η Ευρώπη έχει φτάσει σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, καθώς η πολυμήχανη ιστορία ανατρέπει τις όποιες ψευδαισθήσεις μας για τη γραμμική ή την ορθολογική της εξέλιξη και μας επαναφέρει στις πιο σκοτεινές μας εμπειρίες. Σήμερα βιώνουμε πάλι την έγερση των εθνικισμών και τη βαρβαρότητα που προκαλεί ανείπωτο πόνο, καταστροφή και θάνατο. Ο απρόκλητος και αποτρόπαιος πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία μας παραπέμπει στην παράνομη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, πριν από 48 χρόνια. Η Ελλάδα από την πρώτη στιγμή στάθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας και μαζί με τους εταίρους μας καλέσαμε τη Ρωσία να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο. Η ρωσική επίθεση, ωστόσο δεν συνιστά μόνο μια εδαφική ή γεωστρατηγική διεκδίκηση. Υποδηλώνει την ευθεία και ολομέτωπη αμφισβήτηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και των ευρωπαϊκών αξιών. Πίσω από τα στυγερά εγκλήματα πολέμου κρύβεται ο αυταρχικός αναθεωρητισμός και η βούληση να αναδιαταχθεί, με κάθε μέσο και κόστος, ο άξονας της ιστορίας. Η επιδρομή της Ρωσίας δεν αφορά μόνο τον ηρωικό ουκρανικό λαό, που μας δίνει το πιο υψηλό παράδειγμα αυταπάρνησης και πατριωτισμού. Είναι υπόθεση όλων μας. Το όραμα της ειρήνης και της ελευθερίας ενίοτε απαιτεί βαρύ φόρο αίματος, κι αυτόν καταβάλλουν σήμερα οι γενναίοι Ουκρανοί. Έχουν τον θαυμασμό, την αλληλεγγύη και την ανυποχώρητη υποστήριξή μας.
Η απόφαση που υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Συνέλευση, κατά τη διάρκεια της έκτακτης Συνόδου της Ολομέλειας τον περασμένο Μάρτιο, και η μετέπειτα απόφαση της Επιτροπής Υπουργών για την αποβολή της Ρωσίας από το Συμβούλιο της Ευρώπης, έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα ενότητας και σύμπνοιας μεταξύ των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Παραμένει, εντούτοις, ένα πλήγμα, στο μέτρο κατά το οποίο στερεί τους Ρώσους πολίτες από τη δυνατότητα προσφυγής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, για να προστατευθούν απέναντι στην ίδια την κυβέρνησή τους. Είναι απαραίτητη η ενδυνάμωση του ρόλου του Συμβουλίου ως προς τη διατήρηση της πολυμέρειας στην ήπειρο, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα Ηνωμένα Έθνη και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο εγγράφεται και η ομόφωνα υιοθετηθείσα από την Ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης πρόταση περί συστάσεως ad hoc Διεθνούς Δικαιοδοτικού Οργάνου για τη διερεύνηση των εγκλημάτων που διαπράττονται στην Ουκρανία από ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις. Είναι γνωστό το ενδιαφέρον της Ελλάδας για την περιοχή της Μαριούπολης, όπου διαβιοί επί αιώνες ελληνική κοινότητα άνω των 100.000 ανθρώπων. Η Υπουργική Σύνοδος στο Τορίνο αποφάσισε να συγκροτήσει υψηλή ομάδα προβληματισμού και να εξετάσει τις νέες προκλήσεις για τον Οργανισμό. Είναι τιμή για τη χώρα μου το γεγονός ότι η Γενική Γραμματέας του Συμβουλίου επέλεξε στην ομάδα αυτή να συμμετέχει ένας Έλληνας, ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Η Ελλάδα υποστηρίζει την πρόταση για τη σύγκληση 4ης Συνόδου Κορυφής για το μέλλον του Συμβουλίου της Ευρώπης υπό την προϋπόθεση της καλής προετοιμασίας της και των σαφών στόχων της προκειμένου να στεφθεί υπό επιτυχία.
Η Ευρώπη παραμένει μια ευημερούσα περιοχή του πλανήτη, προσανατολισμένη στην ποιότητα ζωής και τη διεύρυνση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Παρά ταύτα, μετά το κύμα εκδημοκρατισμού στη δεκαετία του ’90, οι φιλελεύθερες δημοκρατίες στον κόσμο βρίσκονται σε τροχιά αποδυνάμωσης. Το 2022, για πρώτη φορά μετά το 2004, καταγράφηκαν λιγότερες δημοκρατίες από ό,τι απολυταρχικά καθεστώτα. Στις ανελεύθερες δημοκρατίες, τα αντίβαρα του Κράτους Δικαίου υποχωρούν και η βούληση της πλειοψηφίας λειτουργεί καταπιεστικά για τις μειοψηφίες, στο όνομα μιας δήθεν χαρισματικής άσκησης της εξουσίας. Η ομοιογενής πρόσληψη της έννοιας του λαού, την οποία συμπληρώνει η διχαστική λαϊκιστική διάκριση εχθρών και φίλων, είναι αντίθετη στο κεκτημένο της συνταγματικής δημοκρατίας. Η ελευθερία του τύπου και η προστασία των δημοσιογράφων από αθέμιτες διώξεις, καθώς και η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, απασχολούν έντονα τα όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης, ιδιαίτερα σε χώρες με ισχνή δικαιοκρατική παράδοση. Η δημοκρατία δεν περιορίζεται στην περιοδική διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών, δίχως να γίνονται σεβαστές οι ελευθερίες, όπως αυτές της έκφρασης και της συνάθροισης. Ούτε από την άλλη νοείται η απόλαυση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων χωρίς τη λαϊκή κυριαρχία και τη δημοκρατική αρχή. Το κράτος δικαίου και η δημοκρατία πρέπει να τελούν σε ενότητα, όχι σε αντινομία.
Ακόμη και στις πιο ώριμες ευρωπαϊκές δημοκρατίες, οι διαιρέσεις και οι αντιθέσεις είναι ευδιάκριτες και ενισχύουν διαλυτικές τάσεις μέσα στην Ένωση. Η οικονομική κρίση, η οποία ξέσπασε στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα ως τραπεζική και δημοσιονομική, παίρνει σήμερα τη μορφή ενός οξύτατου ενεργειακού προβλήματος, με οριζόντιες επιπτώσεις. Τα μεσαία και χαμηλότερα στρώματα εκτίθενται σε υψηλό κοινωνικό και επαγγελματικό ανταγωνισμό και χάνουν σε αγοραστική δύναμη. Οι νέοι πρέπει να προσπαθήσουν πολύ περισσότερο από τους γονείς τους για να εκπληρώσουν το δικό τους σχέδιο ζωής. Η έλλειψη ενεργειακών πόρων και τροφίμων, όπως και η ακρίβεια των αγαθών σε συνθήκες πληθωρισμού, σε συνδυασμό με την οικονομική επισφάλεια και τις αυξανόμενες ανισότητες, υπογραμμίζουν την ανάγκη για πρόσθετα και ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία, σε συνέχεια της δυσμενούς για την παγκόσμια οικονομία τριετίας της πανδημίας. Συνεπώς, ιδιαίτερα κρίσιμη αποβαίνει η διαφύλαξη της κανονιστικότητας και της αποτελεσματικής εφαρμογής των κοινωνικών δικαιωμάτων. Είναι εξαιρετικά σημαντική η πρόοδος που έχει συντελεστεί στο Συμβούλιο της Ευρώπης σε ό,τι αφορά τη βελτίωση του συστήματος του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη και είναι προσδοκία όλων μας η λειτουργία ενός ανανεωμένου και περισσότερο αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης, το οποίο θα ενισχύσει την εφαρμογή του Κοινωνικού Χάρτη και του συστήματος κοινωνικών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Το κοινωνικό κράτος ανανεώνεται στο ψηφιακό τρίπτυχο εργασίας-υγείας-παιδείας, με την ώθηση της τηλεργασίας, της βιογενετικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της τηλεκπαίδευσης. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει επιτελέσει σημαντικό έργο στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης και αναμένεται το αποτέλεσμα των εργασιών της νέας ομώνυμης Επιτροπής, στην οποία η Ελλάδα θα συμμετάσχει ενεργά, με στόχο την κατάρτιση κατάλληλου νομικού πλαισίου για την ανάπτυξη, τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της, στη βάση των αρχών του Συμβουλίου.
Την ίδια στιγμή, οι πολλαπλές κρίσεις επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό και το μέτωπο της κλιματικής αλλαγής. Είναι τετριμμένη η διαπίστωση ότι δεν υπάρχει πλέον χρόνος για την περιβαλλοντική μας αφύπνιση. Τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050 και της πλήρους μετάβασης, με γνώμονα την κλιματική δικαιοσύνη, σε ανανεώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας, υπονομεύει η προσωρινή επιστροφή σε παραδοσιακές μορφές. Είναι, όμως, πολλές και δυνατές οι φωνές που εύλογα μας προειδοποιούν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν πρέπει τελικά να καταστεί πρόσχημα για την επιβράδυνση της πράσινης μετάβασης, αλλά να συντελέσει, αντίθετα, στην επιτάχυνσή της. Σε οδηγό για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης αναδεικνύεται η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τα κατοχυρωμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Κοινωνικών Δικαιωμάτων πρότυπα. Οι πολιτικές της καθαρής και αειφόρου ανάπτυξης δεν εγγυώνται μόνο τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας, αλλά και την άυλη διάσταση της καθημερινότητάς μας, τη μορφή ζωής του πολιτισμού μας. Στις σύγχρονες κοινωνίες της διακινδύνευσης η αρχή της προλήψεως διαστέλλεται και αποκτά πολύ μεγαλύτερη σημασία από την κατασταλτική δράση του κράτους. Η διαχείριση της κλιματικής αλλαγής πρέπει να αποτελέσει ευκαιρία διεθνούς συνεργασίας και πλανητικής ευαισθησίας, να κομίσει, με άλλα λόγια, το μήνυμα της ελπίδας και της υπευθυνότητας απέναντι στους εαυτούς μας και τις επόμενες γενιές.
Στην ίδια κατεύθυνση συνηγορεί και η οδυνηρή εμπειρία της πανδημίας που βρήκε, στις αρχές της, πολλά ευρωπαϊκά κράτη απροετοίμαστα. Στις προτεραιότητες και δράσεις της πρόσφατης Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης αναδείχθηκε η προστασία της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας σε συνθήκες πανδημίας και η αποτελεσματική διαχείριση της υγειονομικής κρίσης με πλήρη σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αρχές δημοκρατίας και κράτους δικαίου, όπως τονίσθηκε στη διακήρυξη των Αθηνών. Η covid-19 δεν έθεσε σε δοκιμασία μόνο τη δημόσια υγεία, αλλά και την ίδια την ασφάλεια και την κοινωνική συνοχή, καθώς οι περιορισμοί στις ελευθερίες άγγιξαν όλες σχεδόν τις εκφάνσεις της καθημερινότητάς μας. Η υψηλή μεταδοτικότητα και θνητότητα του κορωνοϊού είχε βαρύτατο κόστος σε ανθρώπινες ζωές και παρέλυσε τον κοινωνικό, οικονομικό και επαγγελματικό ιστό. Οφείλουμε ευγνωμοσύνη στην επιστήμη που μας χάρισε το εμβόλιο και μας επέτρεψε να ανακτήσουμε τη ζωή μας. Το ίδιο και στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που έδωσε και δίνει ακόμη αγώνα ηρωικό και ακατάπαυστο, σε συνθήκες αντίξοες και διαχειρίστηκε τον ανθρώπινο πόνο. Η πανδημία μας δίδαξε την αξία της αλληλεγγύης και της ενσυναίσθησης, τη σημασία που έχει η ηθική της φροντίδας και της έγνοιας για τον πλησίον.
Τα δικαιώματα τελούν σε καθεστώς έντονης πίεσης και τα όργανα του Συμβουλίου της Ευρώπης αναζητούν την εύλογη ισορροπία ανάμεσα στην προάσπισή τους και το γενικό συμφέρον. Στο κοινωνικό υπόβαθρο, αναδεικνύονται νέα πεδία έντασης με αντικείμενο την πολιτισμική και θρησκευτική ετερότητα. Δεν νοείται στο όνομα δήθεν της ελευθερίας της έκφρασης να επιτρέπεται ο αντισημιτικός λόγος και η προσβλητική άρνηση του Ολοκαυτώματος. Ο σεβασμός της θρησκευτικής ελευθερίας δεν μπορεί να εξωραΐσει ή να ανεχθεί τον μισαλλόδοξο λόγο ή αναχρονιστικές πρακτικές που παραβιάζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την ισότητα των φύλων. Το κίνημα «me too» γιγαντώθηκε τα τελευταία χρόνια και ανέδειξε, με αφορμή και το κλειστοφοβικό σύμπαν της πανδημίας, την σκληρή πραγματικότητα για τις γυναίκες, την ενδοοικογενειακή βία και την έμμεση ή άμεση καταπίεσή τους σε χώρους ανταγωνιστικούς. Η σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας —η «σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»—αποτελεί την πυξίδα της δράσης μας. Χαίρομαι ιδιαίτερα που και η Ουκρανία επικύρωσε τη σύμβαση αυτή. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών έχει επιδείξει σημαντικό έργο, με έμφαση στη συναφή Στρατηγική που παρουσιάσθηκε επί Ιταλικής Προεδρίας στη Ρώμη. Παράλληλα, στον τομέα της απασχόλησης, τα κράτη οφείλουν να δραστηριοποιηθούν στην καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας και να ευαισθητοποιήσουν σχετικά τους κοινωνικούς εταίρους και τους πολίτες τους. Σε επίπεδο Συντακτικής Επιτροπής, είναι σημαντική η διαβίβαση στη Διευθύνουσα Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του σχεδίου Σύστασης για την πρόληψη και καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων με στόχο την εργασιακή εκμετάλλευση, φαινόμενο που θίγει έναν αυξανόμενο αριθμό γυναικών, ανδρών και παιδιών στα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Εξάλλου, συστηματική και σταθερή οφείλει να είναι η προσήλωση στην προστασία και προώθηση της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων, καθώς και στην πρόληψη και καταπολέμηση κάθε μορφής διάκρισης και βίας λόγω φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας και έκφρασης φύλου και βιολογικών χαρακτηριστικών.
Το μεταναστευτικό και το προσφυγικό ζήτημα δοκιμάζουν τον ευρωπαϊκό μας ανθρωπισμό και θέτουν το ζήτημα της ευθύνης για τη διαχείριση των αυξημένων ροών. Η Ελλάδα έχει επωμιστεί δυσανάλογο βάρος σε ένα πεδίο που έφερε στην επιφάνεια διαφωνίες και υποδόριες συγκρούσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη. Το θέμα αυτό δεν επιδέχεται πολιτική εργαλειοποίηση, αλλά, αντίθετα, απαιτεί κοινή στάση, αφού αφορά τα εξωτερικά μας σύνορα και η αντιμετώπισή του αποτελεί κοινή ευθύνη της Ευρώπης, η οποία καλείται επιτακτικά να υιοθετήσει μια συνολική προσέγγιση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αναγκαία αφενός η διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών υποδοχής για άτομα που ζητούν διεθνή προστασία, αφετέρου ο σεβασμός της αρχής του διεθνούς δικαίου που απαγορεύει την επιστροφή των προσφύγων σε χώρες όπου ενδέχεται να απειλείται η ζωή τους.
Κυρίες και κύριοι,
Η ιστορική συγκυρία έχει ανατρέψει την αισιοδοξία των αρχών του αιώνα μας. Το ιδανικό της κοσμοπολιτικής κοινωνίας και η προοπτική της καθολικής ευημερίας ξεθωριάζει, καθώς οι συνεχόμενες και αλληλένδετες κρίσεις μοιάζουν να λειτουργούν ως επιταχυντές των αδυναμιών και των αντιφάσεων της Ευρώπης. Όμως, οι πατέρες της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν την οραματίστηκαν για τα εύκολα και τα προφανή. Η Ευρώπη γεννήθηκε από τις στάχτες του πιο αιματηρού πολέμου και έμαθε να επιβιώνει και να ορθώνει το ανάστημά της μέσα από τις κρίσεις. Να προχωρά, με συμβιβασμούς, αλλά και υπερβάσεις, δίχως να απεμπολεί το ιδρυτικό της κεκτημένο και τον αξιακό της πυρήνα. Επείγουν σήμερα οι πολιτικές αναδιανομής και ανάπτυξης που πρέπει να έχουν αποδέκτες κυρίως τους ευάλωτους, αυτούς που δεν πρέπει να αφήσουμε πίσω, στο όνομα μιας μηχανιστικής αντίληψης της προόδου: τους ανέργους και τους άπορους, τις μονογονεϊκές οικογένειες, τα άτομα με αναπηρίες, τους κατοίκους απομακρυσμένων ορεινών ή νησιωτικών περιοχών. Η δύναμη της Ευρώπης βρίσκεται στη συμπερίληψη και την ενότητα, όχι στις πολλές και διαφορετικές ταχύτητες των λαών της, ούτε στη ρωγμή μεταξύ βορρά και νότου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επέδρασε καταλυτικά στην αφύπνιση και χαλύβδωση της ευρωπαϊκής μας συνείδησης και των δημοκρατικών μας αντανακλαστικών. Μπροστά στον κίνδυνο, οι Ευρωπαίοι ανέτρεξαν σε όλα αυτά που τους ενώνουν: την ειρήνη, την ελευθερία και την αλληλεγγύη. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, με τα θεσμικά του όργανα, δικαιοδοτικά και γνωμοδοτικά, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο, νομικά και ηθικοπολιτικά, στην τήρηση των επιταγών του κράτους δικαίου και στην εμβάθυνση της δημοκρατίας στην Ευρώπη. Η πλούσια και συνεκτική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αναδεικνύει τα ελλείματα στις εθνικές έννομες τάξεις. Αναδιαμορφώνει τις διοικητικές πρακτικές, επιδρά στον ρόλο του νομοθέτη και μεταβάλλει άτυπα ακόμη και τα συνταγματικά κείμενα. Υπηρετεί τη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής νομικής συνείδησης και λειτουργεί παιδαγωγικά στον σεβασμό των μειονοτήτων και των ταυτοτήτων. Πρέπει, ακόμη, να υπογραμμιστεί η αυτονόητη και θεμελιώδης υποχρέωση των κρατών μελών του Συμβουλίου ως προς την εκτέλεση των αποφάσεων. Η Επιτροπή της Βενετίας, με τις γνωμοδοτήσεις της, έχει κερδίσει τη διεθνή αναγνώριση ως αυθεντία στη συνταγματική τάξη και το κράτος δικαίου. Πρέπει επίσης να εξάρουμε τη συμβολή των Επιτροπών του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης, την καταπολέμηση των διακρίσεων και του ρατσισμού και τις πολιτικές κατά της διαφθοράς.
Η ενίσχυση της στρατηγικής συνεργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αποτελεί τον πολυτιμότερο και περισσότερο αξιόπιστο εταίρο του, είναι κρίσιμη για τη συνοχή και εφαρμογή των ευρωπαϊκών θέσεων. Με τον τρόπο αυτόν, θα αξιοποιηθούν κατάλληλα τα συμπεράσματα της πρόσφατης Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης και οι προτάσεις της Τελικής Έκθεσης. Σημαντικό, επίσης, βήμα θα αποτελέσει η ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της ΕΕ στην ΕΣΔΑ. Η θεσμική μνήμη, οι αξίες, καθώς και ο πραγματισμός των ευρωπαϊκών θεσμών εγγυώνται το μέλλον της Ευρώπης. Πάνω από όλα όμως, πέραν των πολιτικών ή των οικονομικών θεσμών, είναι το κοινό και βαθύ μας βίωμα, αυτή η πλούσια και πολύτιμη εμπειρία της αρμονικής συμβίωσης των ευρωπαϊκών λαών, εδώ και επτά δεκαετίες, που μας γεμίζει, στις πιο δύσκολες στιγμές, με αισιοδοξία.
Σας ευχαριστώ».
Η ερώτηση του Τούρκου βουλευτή για το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης
Κατά τη διαδικασία των ερωτήσεων, ο Τούρκος ανεξάρτητος βουλευτής Ζιγιά Αλτουνιαλντίζ ζήτησε από την Κατερνίνα Σακελλαροπούλου να απαντήσει στο εξής ερώτημα: «Εξοχότατη, ίσως γνωρίζετε ότι η ένταση στην ανατολική Μεσόγειο αυτή τη στιγμή εκτυλίσσεται, η Ελλάδα λέει ότι θα αποταθεί στο Διεθνές Δικαστήριο. Όμως, το 2015 η Ελλάδα ανανέωσε κάποιες επιφυλάξεις όσον αφορά τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου για την αποστρατιωτικοποίηση, το εύρος του εθνικού εναερίου χώρου, την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και την αποκλειστική οικονομική ζώνη και υφαλοκρηπίδα. Νομίζετε, λοιπόν, ότι είναι δυνατόν να πάει στο Διεθνές Δικαστήριο τη στιγμή που η Ελλάδα εξακολουθεί να διατηρεί αυτές τις επιφυλάξεις; Δεν βρίσκετε ότι κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα αντιφατικό;».
Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου επανέλαβε ότι η Τουρκία δεν έχει αποδεχθεί ποτέ τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, υπογραμμίζοντας ότι «η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, σύμφωνα με το άρθρο 36 του καταστατικού του, ήδη από το 1994».
Και πρόσθεσε: «Το 2015 η χώρα μου ανανέωσε την αναγνώριση με σχετική δήλωση και προσθέτοντας κάποιες συγκεκριμένες εξαιρέσεις, ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων ευρωπαϊκών και μη κρατών. Αντιθέτως, η Τουρκία γνωρίζουμε δεν έχει αναγνωρίσει την ως άνω δικαιοδοσία του δικαστηρίου».
Απαντώντας σε άλλη ερώτηση Βουλευτού από το Λαϊκό Κόμμα της Νορβηγίας αναφορικά με την κατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα, τις συνθήκες στα προσφυγικά κέντρα στα ελληνικά νησιά, καθώς τη συνεργασία με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η κυρία Σακελλαροπούλου επανέλαβε ότι η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα κύρια σημεία εισόδου υπηκόων τρίτων χωρών και τόνισε ότι εξακολουθεί εδώ και χρόνια να δέχεται ένα δυσανάλογο βάρος μεταναστευτικής πίεσης, μεταναστευτικών ροών, ενώ σημείωσε ότι είναι ένα ζήτημα που αφορά όλους και γι’ αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί σε επίπεδο μόνο μιας χώρας ή μόνο των χωρών πρώτης εισόδου.
«Θα πρέπει να υπάρξει και σε αυτό η κατάλληλη αλληλεγγύη, παρόμοια με εκείνη που επέδειξαν τα κράτη της Ευρώπης στις προσφυγικές ροές που δημιουργήθηκαν από την Ουκρανία. Απαιτείται συνδυασμός ευθύνης και αλληλεγγύης. Χωρίς αυτό, δηλαδή μια κοινή απόφαση να αναλάβουμε όλοι κάποιο μέρος του βάρους, θα δυσκολευτούμε να προχωρήσουμε» είπε .
Ταυτόχρονα, έκανε λόγο για την ανάγκη αποτελεσματικής διαχείρισης των συνόρων, αλλά και για την ενίσχυση των επιστροφών και σημείωσε ότι δεν υπάρχει προς το παρόν καμία θετική εξέλιξη. Υπενθύμισε, επίσης, ότι «υπήρξε μία συμφωνία το 2016 μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Τουρκία όμως, με το πρόσχημα της πανδημίας, έχει σταματήσει να δέχεται επιστροφές. Το θέμα αυτό θα πρέπει να το δει και το Συμβούλιο και να υπάρξει ενιαία ευρωπαϊκή προσέγγιση. Ο καθένας πρέπει νομίζω να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που ανέλαβε, αν θέλουμε όλοι μαζί να συνεργαζόμαστε αρμονικά. Σχετικά εξάλλου ευρωπαϊκά σχέδια δράσης έχουν ήδη εκπονηθεί με χώρες προτεραιότητας, όπως το Μαρόκο, η Λιβύη, η Τυνησία και άλλες» κατέληξε.
Αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων/μεταναστών στη χώρα μας επισήμανε ότι «η Ελλάδα προσπάθησε να συνδυάσει την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων μεταναστών και προσφύγων, με μέριμνα όμως και για τις τοπικές κοινωνίες, που δέχθηκαν μεγάλη πίεση» και τόνισε «η Ελλάδα έθεσε ως στόχο στις προσπάθειές της τη δημιουργία ασφαλών και αξιοπρεπών χώρων υποδομής». Στο πλαίσιο αυτό, διευκρίνισε ότι «η Υπηρεσία Ασύλου εκδίδει πλέον αρκετά σύντομα αιτιολογημένες αποφάσεις και έχουμε υψηλό ποσοστό αποδοχής αιτήσεων. Στο ζήτημα επίσης για τα ασυνόδευτα ανήλικα, έχει οριστεί ειδική γραμματέας του Υπουργείου, η οποία, σε συνεργασία με τους εισαγγελείς ανηλίκων, μεριμνά για την εξεύρεση κατάλληλης στέγης». Επικαλέστηκε και τις δικές της επισκέψεις σε αρκετές δομές φιλοξενίας, λέγοντας, ότι πολλές από αυτές δημιουργούνται με την υποστήριξη και άλλων κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Εκκλησίας και της τοπικής κοινωνίας και χαρακτήρισε συγκινητική την ανταπόκριση του κόσμου, καθώς και το πόσο οι συνθήκες έχουν βελτιωθεί για τους ανθρώπους αυτούς. «Ειλικρινά νομίζω ότι έχουν γίνει πολλά, αλλά βέβαια το θέμα αυτό είναι μία διαρκής διεκδίκηση. Ένα ζήτημα για το οποίο δεν θα πει ποτέ κανείς ότι δεν χρειάζονται άλλες βελτιώσεις. Υπάρχει εξάλλου και πολυσχιδής συνεργασία με άλλα κράτη. Προφανώς, και όπως είπα, πέρα από την αλληλεγγύη και την ευθύνη που πρέπει να επιδείξουμε, μια άλλη πτυχή είναι να αντιμετωπισθεί η μετανάστευση στα αίτιά της, εκεί που προκύπτει» τόνισε η Πρόεδρος.
Να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τη Ρωσία σε όλους τους τομείς και κυρίως στην ενέργεια
Σε ερώτηση Βρετανού Βουλευτή της Συντηρητικής Ομάδας, σχετικά με το αν η πρώην γερμανική κυβέρνηση είχε άδικο όσον αφορά την εξάρτηση της οικονομίας της από τη Ρωσία, καθώς και όσον αφορά την επιβολή ιδιαίτερα αυστηρών μέτρων λιτότητας στον ελληνικό λαό προκαλώντας πολλά δεινά, από τα οποία η ελληνική οικονομία ακόμα να συνέλθει, η κυρία Σακελλαροπούλου δήλωσε ότι «η ιστορία θα κρίνει για την ορθότητα της πολιτικής που ακολούθησαν οι προηγούμενες γερμανικές κυβερνήσεις, τόσο για τα θέματα της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία, όσο και για τον χειρισμό της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ευρώπη. Η ιστορία θα κρίνει και την ορθότητα των πολιτικών των προηγούμενων ελληνικών κυβερνήσεων».
Ωστόσο, παρατήρησε ότι «τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε έναν πόλεμο απίστευτης βαρβαρότητας που προσπαθεί να εξαλείψει έναν ολόκληρο λαό και έναν πολιτισμό, και σε μια σειρά από κρίσεις που ακολουθούν – κρίση ανθρωπιστική, κρίση ενεργειακή, κρίση επισιτιστική. Πιστεύω ότι πρέπει όλοι να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στο τι θα κάνουμε στο μέλλον και όχι να αποδώσουμε ευθύνες για το παρελθόν, που θα αποδοθούν όταν πρέπει. Πρέπει όλοι να συσπειρωθούμε και να βοηθήσουμε την Ουκρανία, να μειώσουμε την εξάρτησή μας – γιατί αφορά όλη την Ευρώπη – από τη Ρωσία σε όλους τους τομείς, και φυσικά κυρίως στην ενέργεια, και να αντιμετωπίσουμε τις κρίσεις που ανέφερα».
Υποστήριξε, ακόμη, ότι «ο αγώνας που δίνουν οι Ουκρανοί σήμερα είναι για τις αξίες όλων μας, στις οποίες πιστεύει η Ευρώπη, όλα τα κράτη μέλη, και πάνω στις οποίες ιδρύθηκε το Συμβούλιο της Ευρώπης: η προστασία της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου. Όταν υπερασπιστούμε όλα αυτά, υπάρχει χρόνος και για την ιστορία να διαδραματίσει τον δικό της ρόλο και να αποδώσει τις ευθύνες στο μέλλον».
Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά και διαχρονικά την ευρωπαϊκή διεύρυνση των Δυτικών Βαλκανίων
Κληθείσα από Ρουμάνα Βουλευτή της Συμμαχίας Φιλελεύθερων και Δημοκρατών για την Ευρώπη, να τοποθετηθεί αναφορικά με την διεύρυνση των Δυτικών Βαλκανίων και το πως προτίθεται η Ελλάδα να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, η κυρία Σακελλαροπούλου τόνισε ότι «Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά και διαχρονικά την ευρωπαϊκή διεύρυνση και ιδίως προς την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Όπως γνωρίζετε, στη Σύνοδο της Θεσσαλονίκης το 2003 είχε εκφραστεί το πιο ισχυρό μήνυμα υποστήριξης προς την κατεύθυνση αυτή. Και η Ελλάδα έκτοτε συμμετέχει ενεργά στη συνδιαμόρφωση όλων των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αποφάσεων για το συγκεκριμένο ζήτημα».
Στο πλαίσιο αυτό, παρατήρησε ότι «είναι μια διαδικασία σύνθετη, που, όπως γνωρίζουμε, απαιτεί πολλά στάδια συμμόρφωσης, προσαρμογής, μια σειρά αποφάσεων. Η αλήθεια είναι ότι η πορεία ένταξης είναι αρκετά χρονοβόρα, περισσότερο ίσως από όσο θα ήθελε κανείς. Απαιτείται βέβαια η τήρηση των διαδικασιών και της αρχής, ότι ο καθένας θα προχωρήσει σύμφωνα με την αξία του».
Συνάμα, σημείωσε «Η ενταξιακή διαδικασία έχει το πρόσθετο ενδιαφέρον ότι είναι ένας ριζικός παράγοντας μετασχηματισμού της κοινωνίας, γιατί τα κράτη που είναι υποψήφια προς ένταξη λαμβάνουν αποφάσεις για τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας τους και για μέτρα που αφορούν το κράτος δικαίου, σύμφωνα με τις οδηγίες που παίρνουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να εκπληρώσουν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης. Αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, γιατί βοηθά όχι μόνο το υποψήφιο προς ένταξη κράτος αλλά την ευρύτερη περιοχή και τελικά θα είναι προς όφελος όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης όταν αυτή η διαδικασία ολοκληρωθεί».
Καταλήγοντας τόνισε ότι «Θα επιμείνω πάντως στο ότι η χώρα μου υποστηρίζει σθεναρά την ολοκλήρωση της διαδικασίας με την ένταξη και των Δυτικών Βαλκανίων, γιατί αυτό θα είναι για το καλό όχι μόνο της ευρύτερης περιοχής, αλλά και της Ε.Ε. Ελπίζω ότι η διαδικασία θα προχωρήσει με πιο ταχείς ρυθμούς. Έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις, ήδη η Ελλάδα είναι σε στενή συνεργασία και παρέχει τεχνογνωσία όπου μπορεί στα υποψήφια κράτη, τα οποία είναι σε μεγάλο μέρος γειτονικά. Ελπίζουμε επομένως η διαδικασία αυτή να ευοδωθεί».
Στις ανοιχτές διαφωνίες μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, που δεν είναι ακόμα μέλη της ΕΕ αναφέρθηκε Βουλευτής της Σοσιαλιστικής Ομάδας της Βόρειας Μακεδονίας, ρωτώντας την Πρόεδρο της Δημοκρατίας «Ποιο είναι το μήνυμά σας προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που έχουν ακόμα ανοιχτές διαφωνίες μεταξύ τους και που προσπαθούν να ενταχθούν στην ΕΕ;».
Από την πλευρά της, η κυρία Σακελλαροπούλου υποστήριξε ότι τα Δυτικά Βαλκάνια είναι μια σύνθετη και ιστορικά επιβαρυμένη περιοχή. «Υπάρχουν πολλά ανοικτά ζητήματα που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν. Γι’ αυτό θα ήταν πολύ σημαντικό να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ένταξης, θα εξομάλυνε πάρα πολύ πολλά από τα ζητήματα αυτά, αφού βεβαίως λυθούν όσα πρέπει να λυθούν. Αν μπορούσα να στείλω ένα μήνυμα, αυτό θα ήταν ότι χρειάζεται πολιτική βούληση, κουράγιο και ένα βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον».
Πρόσθεσε, ακόμη, ότι «θα πρέπει να βρεθούν βιώσιμες και λειτουργικές λύσεις για να αντιμετωπιστούν όλα αυτά τα πολύπλοκα διακρατικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων». Μάλιστα, ανέφερε ότι «η πυξίδα γι’ αυτό, πιστεύω αναντίρρητα, είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, που άλλωστε είναι και όρος sine qua non για να προχωρήσουμε για την οριστική επίλυση όλων των διενέξεων μεταξύ των κρατών. Και βέβαια αυτά τα ζητήματα είναι σκόπιμο να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο των υφιστάμενων θεσμικών διαδικασιών που σχετίζονται με την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών αυτών».
Η προστασία του περιβάλλοντος είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας για όλους μας
Η Προστασία του Περιβάλλοντος και το δικαίωμα για ένα υγιές περιβάλλον, με ένα πρόσθετο Πρωτόκολλο στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ήταν μεταξύ των ερωτημάτων που τέθηκαν στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας από Βουλευτή της Σοσιαλιστικής Ομάδας του Βελγίου.
Η κυρία Σακελλαροπούλου υπογράμμισε ότι «η προστασία του περιβάλλοντος είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας για όλους μας, είναι το μέλλον του πλανήτη. Και όπως όλοι γνωρίζουμε, η κλιματική κρίση, η κλιματική αλλαγή, ήταν ήδη παρούσα και απασχολούσε, προϊόντος του χρόνου, την κοινωνία και τους θεσμούς». Ωστόσο, παρατήρησε ότι οι εξελίξεις με την πανδημία και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουν μετατοπίσει το ενδιαφέρον. «Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κλιματική κρίση δεν εξακολουθεί να υπάρχει. Είναι παρούσα και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί. Σε αυτό το πλαίσιο, το δικαίωμα του ανθρώπου σε ένα υγιές περιβάλλον είναι από τα πιο σημαντικά» παρατήρησε.
Αναφερόμενη στην Ελλάδα, υπενθύμισε ότι η χώρα μας, από την πρώτη στιγμή υπήρξε υπέρμαχος των προτάσεων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, προκειμένου να υπάρξει ένα πρόσθετο Πρωτόκολλο που να αναγνωρίζει το δικαίωμα στο περιβάλλον και, σε κάθε περίπτωση, να θεσπισθεί ένα νομικά δεσμευτικό όργανο, ώστε να δημιουργηθεί και η απαραίτητη νομική βάση, πάνω στην οποία θα εργάζεται το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. «Η θέση αυτή της Ελλάδας προέρχεται και από τη δική μας συνταγματική εμπειρία. Γιατί το ελληνικό Σύνταγμα, το δημοκρατικό Σύνταγμα του 1975, αμέσως μετά την πτώση της δικτατορίας, ήταν από τα λίγα την εποχή εκείνη που κατοχύρωνε ρητά το δικαίωμα στο περιβάλλον στις τρεις του μορφές: φυσικό, οικιστικό και πολιτιστικό» σημείωσε. Ακολούθως ανέφερε ότι «αναγνωρίστηκε, λοιπόν το περιβάλλον ως ένα απτό δικαίωμα. Στη συνέχεια μάλιστα, για την εκδίκαση των περιβαλλοντικών υποθέσεων, δημιουργήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ένα ειδικό Τμήμα, στο οποίο υπηρέτησα για δεκαπέντε χρόνια, πριν γίνω Αντιπρόεδρος και στη συνέχεια Πρόεδρος του Δικαστηρίου. Στην Ελλάδα επίσης πολύ νωρίς, ήδη από τη δεκαετία του ’80, υπήρχε νόμος-πλαίσιο για το περιβάλλον και νεότερος νόμος από το 2020». Τέλος, υπογράμμισε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι πράγματι οικουμενικά, αδιαίρετα, αναφαίρετα, αλληλεξαρτώμενα και αλληλένδετα και το Συμβούλιο της Ευρώπης, εκτός από τη διασφάλιση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, έχει έναν καθοριστικό ρόλο να παίξει στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων, στα οποία προεξάρχοντα ρόλο, εκτός από την τιμή και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, έχει και η υγεία. ¨Το ίδιο το δικαίωμα της ζωής, τελικά, είναι το δικαίωμα σε ένα υγιεινό περιβάλλον. Για τον λόγο αυτό θεωρώ ότι και ο ρόλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης είναι πολύ σημαντικός, γιατί πέρα από το νομοθετικό έργο, τις συστάσεις, τις οδηγίες και όλα τα άλλα κείμενα που μπορεί να προκύψουν, εσείς όλοι, οι εκπρόσωποι των εθνικών κοινοβουλίων, μπορείτε να διαδραματίσετε έναν πολύ σημαντικό παιδαγωγικό ρόλο μεταφέροντας τα μηνύματα από τα εθνικά κοινοβούλια ή αντίστροφα, ώστε να γίνεται αυτός ο πολύ ενδιαφέρων διάλογος και να τονίζουμε και να προωθούμε, με κάθε ευκαιρία, την υπόθεση της προστασίας του περιβάλλοντος» παρατήρησε.
Τα κοινοβούλια και το Συμβούλιο της Ευρώπης πρέπει να πιέζουν τις κυβερνήσεις, ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις που μεριμνούν για τις ευάλωτες ομάδες
Ο Κύπριος Βουλευτής Γιώργος Λουκαΐδης, έθεσε στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας το θέμα της υλοποίησης στην πράξη του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού χάρτη, που έχει ξεκινήσει και είναι βασικός πυλώνας του Συμβουλίου της Ευρώπης, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο .
Απαντώντας, η κυρία Σακελλαροπούλου επανέλαβε ότι οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι αυτές που πλήττονται πάντα σε όλες τις κρίσεις, στην πανδημία, στην κλιματική κρίση, στην απειλούμενη τώρα επισιτιστική κρίση ή και στην ενεργειακή προεχόντως κρίση, που ήδη έχει επέλθει μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τόνισε ότι οι προσπάθειες όλων μας θα πρέπει να δίνουν έμφαση προς αυτή την κατεύθυνση και να υποστηρίζονται πάντα οι ομάδες αυτές.
«Αυτό που έχω γνωρίσει και από τη θητεία μου στο Δικαστήριο, στο Συμβούλιο της Επικρατείας, στο οποίο υπηρέτησα επί 40 σχεδόν χρόνια, είναι η τεράστια πρόοδος που έχει επιτευχθεί μέσα και από τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου σε σχέση με την προστασία τόσο του περιβάλλοντος, όσο και των ευάλωτων ομάδων» παρατήρησε.
Υποστήριξε, επίσης, ότι «στην πολιτική υπάρχει πάντα ένα ζήτημα ισορροπιών των δυνάμεων, υπάρχει μια αντίδραση στο να λαμβάνονται ίσως πιο φιλόδοξες και τολμηρές αποφάσεις. Και κάθε φορά, όταν πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις, πρέπει να βρίσκεται η αναγκαία ισορροπία. Υπήρξαν σημαντικές πρωτοβουλίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στις προηγούμενες προεδρίες του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπως θα υπάρξουν και στις επερχόμενες. Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση -όπως και τα εθνικά κοινοβούλια- έχουν πάντα ένα πολύ σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν, γιατί ακριβώς εκφράζουν όλες τις τοπικές κοινωνίες κάθε χώρας. Θα πρέπει ίσως να περιμένουμε την επεξεργασία μιας σύστασης από τη Διευθύνουσα Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για να δούμε τι αποφάσεις θα ληφθούν για το περιβάλλον».
Ως προς τις ευάλωτες ομάδες, υπογράμμισε ότι αυτό που νομίζω ότι μπορεί και πρέπει να γίνεται είναι να αναφερόμαστε συνεχώς σε αυτές, με κάθε τρόπο. «Κι εγώ από τη μεριά μου προσπαθώ να αναδεικνύω πάντοτε, να επισκέπτομαι μονάδες αστέγων, μονάδες κακοποιημένων γυναικών, όλες τις δομές για ευάλωτες μονάδες που λειτουργούν, και ευτυχώς πιστεύω, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες. Αυτό είναι άλλωστε η μεγάλη κατάκτηση της Δημοκρατίας, να προστατεύει τους ανθρώπους που είναι σε αδυναμία και να παίρνει μέτρα γι΄ αυτούς. Γι’ αυτό λοιπόν, με τη μικρή μου συμβολή, προσπαθώ να αναδεικνύω αυτές τις πτυχές. Νομίζω γενικότερα ότι τα κοινοβούλια, ή και το Συμβούλιο εδώ, πρέπει να πιέζουν τις κυβερνήσεις, ώστε να λαμβάνονται αποφάσεις που μεριμνούν για τις ευάλωτες ομάδες. Αυτός, νομίζω, πρέπει να είναι ένας από τους σημαντικούς στόχους όλων μας σε μια δημοκρατία σήμερα» κατέληξε.
Τέλος, Βουλευτής της Συντηρητικής Ομάδας της Ουγγαρίας ρώτησε την κυρία Σακελλαροπούλου, «γιατί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αγνόησε το πρόβλημα του σεβασμού των δικαιωμάτων 50 εκατομμυρίων πολιτών που ανήκουν σε εθνικές και γλωσσικές μειονότητες, αγνόησε τη θέληση ενός εκατομμυρίου ψηφοφόρων του Minority Safe Pack. Η Ουκρανία ζήτησε καθεστώς υποψήφιας χώρας στην ΕΕ, όμως η ουγγρική μειονότητα υπόκειται σε καθημερινές φρικαλεότητες. Κατά την άποψή σας, εάν η Ουκρανία μπει στην ΕΕ, οι μειονότητες θα έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα τους;».
Απαντώντας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε ότι κάθε χώρα, προκειμένου να ενταχθεί στην ΕΕ, πρέπει να πληροί τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, στα οποία περιλαμβάνονται η σταθερότητα των θεσμών που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα δικαιώματα του ανθρώπου και την προστασία των μειονοτήτων. «Σε αυτό το πλαίσιο και στο πλαίσιο των δεσμεύσεων που προκύπτουν από την επιθυμία ενός κράτους να ενταχθεί στην ΕΕ, επιβάλλεται η αποτελεσματική εφαρμογή των σχετικών κανόνων. Βεβαίως, για κάθε υποψήφιο προς ένταξη κράτος, υπάρχουν και ειδικές δεσμεύσεις, που απορρέουν από το εκάστοτε προκύπτον διαπραγματευτικό πλαίσιο. Και σ’ αυτό το συγκεκριμένο πλαίσιο νομίζω αντιμετωπίζονται και θα αντιμετωπισθούν και τα ζητήματα αυτά που έθεσε η κυρία βουλευτής» διευκρίνισε.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής της στο Συμβούλιο της Ευρώπης, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης Τίνι Κοξ, τη Γενική Γραμματέα του Συμβουλίου Μαρία Πεϊτσίνοβιτς – Μπούριτς, τον Πρόεδρο του Κογκρέσου Περιφερειακών και Τοπικών Αρχών Λέντερτ Φέρμπεκ και την Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Ντούνια Μιγιάτοβιτς .
Την Πρόεδρο της Δημοκρατίας συνοδεύει ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Πηγή: skai.gr
Δείτε την ροή ειδήσεων και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
