Σε τροχιά υλοποίησης βρίσκεται από την Πολιτική Προστασία, η δημιουργία καταλόγων καταγραφής των ατόμων με αναπηρία σε κάθε δήμο της Ελλάδας ενώ ταυτόχρονα σχεδιάζεται η νέα γενιά του 112 αποτελεσματική προστασία τους, από φυσικές καταστροφές, όπως έγινε γνωστό με αφορμή την σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία.
Συγκεκριμένα, πρόκειται να καταρτιστούν κατάλογοι με στοιχεία επικοινωνίας των ατόμων με αναπηρία που κατοικούν εντός των ορίων αρμοδιότητάς του κάθε δήμου, κατόπιν προηγούμενης ρητής συναίνεσης αυτών, για τη στοχευμένη δρομολόγηση δράσεων προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη και το είδος της αναπηρίας.
«Χρειάζεται εξειδικευμένη προσέγγιση, αλλά καταρχάς χρειάζεται καταγραφή! Εδώ είναι που πρέπει να βοηθήσουν οι δήμοι, που γνωρίζουν που κατοικούν οι δημότες τους και τι ανάγκες έχουν. Εάν δεν το γνωρίζουν, πρέπει άμεσα να προχωρήσουν σε αυτή την καταγραφή. Πολλές φορές θα μας ακούσετε να λέμε ότι τα άτομα με αναπηρία είναι τα πρώτα που χάνονται και τα τελευταία που σώζονται. Εν πολλοίς διότι για την πολιτεία και τους μηχανισμούς έρευνας και διάσωσης δεν είναι ορατά», σημειώνει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), Γιάννης Βαρδακαστάνης, στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας ατόμων με αναπηρία.
Τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις, οι ηλικιωμένοι, αντιμετωπίζουν τους ίδιους κινδύνους κατά τη διάρκεια εκδήλωσης φυσικών καταστροφών με τον γενικό πληθυσμό, ωστόσο, όπως εξηγεί ο κ. Βαρδακαστάνης, η διαφορά έγκειται στο πώς οι κίνδυνοι, αλλά και η διάσωση θα φτάσει μέχρι το άτομο με αναπηρία.
Η ειδική πανευρωπαϊκή εφαρμογή έκτακτης ανάγκης, PEMEA
Με εργαλείο το 112, η Πολιτική Προστασία σχεδιάζει την «επόμενη μέρα του, τη νέα γενιά» καθώς η ειδική πανευρωπαϊκή εφαρμογή έκτακτης ανάγκης, PEMEA θα υπαχθεί στο 112. Πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο- πρότυπο με το οποίο δίνεται η δυνατότητα σε εφαρμογές έκτακτης ανάγκης που έχουν αναπτυχθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, να λειτουργούν στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο θα δώσει τη δυνατότητα πέραν των κλασσικών καναλιών επικοινωνίας, να επικοινωνούν οι πολίτες μέσω βίντεο, ώστε να μπορέσουν να εξυπηρετούνται και στην νοηματική.
«Αν το 112 είναι προσβάσιμο σε άτομο με αναπηρία ακοής, θα αντιληφθεί εγκαίρως τον κίνδυνο. Πρέπει όμως να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός παρεμφερής του 112, για τα άτομα που δεν διαθέτουν smartphone. Τα άτομα με αναπηρία όρασης επίσης πρέπει να έχουν προσβάσιμες σε αυτά οδηγίες διαφυγής ή διάσωσης. Οι πολίτες με κινητική αναπηρία παρομοίως, ή τα άτομα με νοητική αναπηρία κλπ», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βαρδακαστάνης.
«Παρόντες στα κέντρα λήψης αποφάσεων»
Για τον Καμίλ Γκουνγκόρ, εργαζόμενο του ευρωπαϊκού δικτύου ανεξάρτητης διαβίωσης και πρόεδρο και συνιδρυτή του ελληνικού οργανισμού ανεξάρτητης διαβίωσης το πιο σημαντικό για την αντιμετώπιση των κινδύνων από τις φυσικές καταστροφές είναι τα άτομα με αναπηρία να εμπλακούν πρακτικά και αποτελεσματικά στα κέντρα λήψης αποφάσεων για αυτό το ζήτημα. «Είναι πολύ σημαντικό να εμπλεκόμαστε στη συζήτηση. Πρέπει να είμαστε παρόντες και να εισακουστούμε στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Να υπάρχουν άνθρωποι με αναπηρία που δουλεύουν εκεί, να αντιμετωπιζόμαστε ως ειδικοί με ό,τι αυτό αναλογεί και να αναγνωρίζεται ο χρόνος η αξία και η συμβολή των αναπήρων στο κομμάτι. Πρέπει να υπάρχει έμπρακτη και αποτελεσματική εμπλοκή και συμπερίληψη σε όλα τα πλαίσια, στη δημιουργία σχεδίων εκκένωσης ή πλάνων καθώς είναι αναπόφευκτο ότι οι φυσικές καταστροφές θα υπάρχουν και θα επηρεάζουν τη ζωή μας», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Γκουνγκόρ.
Ο Καμίλ Γκουνγκόρ γεννήθηκε με νωτιαία μυϊκή ατροφία και στα 34 του χρόνια έχει ταξιδέψει με το αναπηρικό του αμαξίδιο σε δεκάδες χώρες του εξωτερικού. Αποτελεί τον μοναδικό travel blogger με αναπηρία στην Ελλάδα και ταυτόχρονα αγωνίζεται για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία σε όλο τον κόσμο. «Δεν μπορούμε να μιλάμε για αναπηρία αν δεν μιλάνε οι ανάπηροι γι’ αυτό. Όταν γίνεται ένας σεισμός, μια φωτιά, μια πλημμύρα οι πρώτοι που μένουν πίσω συνήθως είναι οι ανάπηροι και οι ηλικιωμένοι. Πρόκειται για έναν πολύ μεγάλο πληθυσμό που δεν μπορεί να αντιδράσει άμεσα. Οι ζωές θα σωθούν μόνο αν εμπλακούμε όλοι εξίσου το ίδιο, μόνο αν δημιουργηθούν λύσεις και ληφθούν αποφάσεις που θα είναι συμπεριληπτικές και προσβάσιμες για όλους. Πρέπει να ενισχυθεί η νομοθεσία, ενώ θα μπορούσαν να γίνουν και να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχουσες, εκπαιδευτικές δράσεις , με ομάδες ατόμων με αναπηρία και την πυροσβεστική, το ΕΚΑΒ κλπ», υπογραμμίζει ο κ. Γκουνγκόρ.
«Η πολιτική προστασία πρέπει να είναι “για όλους”»
Όπως εξηγεί, από την πλευρά του, ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ, πρέπει να υπάρχει μέριμνα εξαρχής. «Εδώ και δεκαετίες είναι στρατηγικός στόχος του αναπηρικού κινήματος η διασφάλιση της ισότιμης συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στα κοινωνικοοικονομικά δρώμενα, γεγονός που προϋποθέτει την προώθηση από την Πολιτεία πολιτικών και μέτρων που θα στοχεύουν στην άρση των εμποδίων που οδηγούν τα άτομα με αναπηρία στον αποκλεισμό. Όπως είναι γνωστό όμως ο σχεδιασμός πολιτικών και μέτρων για να είναι αποτελεσματικός πρέπει να βασίζεται σε δεδομένα προερχόμενα από επιστημονικές έρευνες και αξιόπιστες στατιστικές, η δε υλοποίηση αυτών να παρακολουθείται από εξειδικευμένους και κατάλληλους δείκτες. Χρειάζεται άμεσα μία Στρατηγική για προσβάσιμη πολιτική προστασία και προστασία των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις από τον κίνδυνο των φυσικών καταστροφών, η οποία θα σχεδιαστεί μαζί με το αναπηρικό κίνημα, που διαθέτει την εμπειρία και την τεχνογνωσία. Η πολιτική προστασία πρέπει να είναι “για όλους”, το άρθρο 11 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία που αναφέρεται στην προστασία των ατόμων με αναπηρία από τις φυσικές καταστροφές πρέπει να εφαρμόζεται από την ΕΕ και από όλα τα κράτη μέλη, και για αυτό το λόγο πρέπει να είναι ενσωματωμένο τόσο στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς πολιτικής προστασίας, όσο και στους εθνικούς», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Βαρδακαστάνης. Σχετικά με την εκπαίδευση όσων εμπλέκονται στην αντιμετώπιση και διαχείριση των φυσικών καταστροφών αλλά και των ατόμων με αναπηρία ο κ. Βαρδακαστάνης εξηγεί ότι είναι κάτι που η ΕΣΑμεΑ διεκδικεί χρόνια.
«Έχει μάλιστα θέσει τις υπηρεσίες της στη διάθεση της Πολιτείας, καθώς έχει την τεχνογνωσία που απαιτείται, μέσω της εμπειρίας και της συνεργασίας με το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα αλλά του εξειδικευμένου και έμπειρου στελεχιακού της δυναμικού», τονίζει.
Σημαντική η επικοινωνία
Για τον κ. Γκουνγκόρ εξίσου σημαντική με την εκπαίδευση είναι η επικοινωνία κατά τη διάρκεια εκδήλωσης φυσικών καταστροφών.
«Η επικοινωνία είναι το δεύτερο κομμάτι που είναι το πιο σημαντικό μετά την προσβασιμότητα κι αυτός είναι ένας παραπάνω λόγος που οφείλει η Πολιτεία να εμπλέξει τα άτομα με αναπηρία στη συζήτηση. Υπάρχουν τρόποι να βάλουμε τους ανάπηρους και τις οργανώσεις τους μέσα στην κουβέντα. Τα ΜΜΕ παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο», λέει ο κ. Γκουνγκόρ. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην αποϊδρυματοποίηση των ατόμων με αναπηρία και στην ανάγκη για ανεξάρτητη διαβίωση καθώς, όπως τονίζει «πολλές φορές τα άτομα με αναπηρία που ζουν σε ιδρύματα είναι πολύ πιο ευάλωτα μέσα σε αυτά κατά τη διάρκεια των καταστροφών». «Δεν είμαστε ευάλωτη ομάδα, αυτό είναι μία γλώσσα που μας δείχνει αδύναμους και ανήμπορους. Οι συνθήκες μας καταντούν ευάλωτους. Είμαστε καταπιεσμένη ομάδα. Επομένως, ακόμα και η γλώσσα παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Αυτό που επιζητούμε δεν είναι βοήθεια αλλά να υπερασπιστούμε τα δικαιώματά μας και να αντιμετωπιζόμαστε όπως όλοι στην κοινότητα χωρίς διακρίσεις», σημειώνει.
Προτάσεις για το “μετά”
Οι κκ. Βαρδακαστάνης και Γκουνγκόρ επισημαίνουν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει βήματα και πρόοδος αλλά υπάρχουν ακόμα πάρα πολλά που πρέπει να γίνουν.
«Έχουν γίνει βήματα αλλά μέχρι στιγμής είναι αρκετά αποσπασματικά. Για παράδειγμα, το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας έχει εκδώσει μια σειρά σποτ για προστασία από φυσικές καταστροφές προσβάσιμες στους πολίτες με προβλήματα ακοής ή όρασης. Δεν υπάρχει όμως καμία μέριμνα για το “μετά” μιας φυσικής καταστροφής.
Ενδεικτικά:
-Πλήρης αποκατάσταση από τον ΕΟΠΥΥ όλου του ιατρικού εξοπλισμού, όπως τεχνικά βοηθήματα, μηχανήματα, αναπηρικά αμαξίδια κά, που καταστράφηκαν, χωρίς καμία οικονομική συμμετοχή των δικαιούχων.
-Μηδενική συμμετοχή των ασφαλισμένων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις που έχουν πληγεί στα συνταγογραφούμενα φάρμακα και στα τεχνικά βοηθήματα, στα είδη ειδικής διατροφής και τις βιταμίνες.
-Διπλασιασμός του επιδόματος που λαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία που έχουν πληγεί, για χρονική περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών.
Στις πληγείσες επιχειρήσεις, στις οποίες ο ιδιοκτήτης τους έχει αναπηρία ή χρόνια πάθηση, ή είναι γονιός παιδιού με αναπηρία, να υπάρξει προσαύξηση 50% στην οικονομική ενίσχυση που θα καταβληθεί», αναφέρει χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Βαρδακαστάνης.
«Είμαστε πίσω αλλά πάμε μπροστά κι αυτό είναι αισιόδοξο. Πρέπει όμως να το επισπεύσουμε γιατί είμαστε ήδη στο τρένο που προχωράει. Το θέμα δεν είναι μόνο πώς θα δουλέψουμε για να περιορίσουμε την κλιματική αλλαγή αλλά και πώς θα προσαρμοστούμε σε αυτό που έρχεται. Αν θέλουμε να ζήσουμε ανεξάρτητοι και με ασφάλεια σε μία κοινωνία που κλιματικά θα επηρεαστεί και επηρεάζεται κάθε μέρα, πρέπει να μπορούμε να έχουμε την υποστήριξη που χρειαζόμαστε, να ζούμε ανεξάρτητα, ο καθένας με τον τρόπο που πιστεύει και ξέρει ότι μπορεί, και να ελέγχουμε τη ζωή μας γιατί στα ιδρύματα δεν ελέγχουμε τη ζωή μας, είναι άλλοι που μας ελέγχουν και αποφασίζουν για εμάς», τονίζει από την πλευρά του ο κ. Γκουνγκόρ, που ήδη έχει θέσει πολύ ψηλά στην ατζέντα του οργανισμού που συμμετέχει το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. «Αν βρεθώ ποτέ με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας θα του κάνω δώρο ένα συγκεκριμένο βιβλίο που θα είναι για την κλιματική αλλαγή, το “Ακατοίκητη Γη”, γιατί πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντικό ζήτημα και πρέπει όλοι οι ηγέτες να ασχοληθούν με αυτήν», αναφέρει.
«Προτεραιότητα η διάσωση ατόμων με αναπηρία»
Προτεραιότητα αποτελεί για την Πυροσβεστική Υπηρεσία η διάσωση ατόμων με αναπηρία, όπως εξηγεί στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αντιπύραρχος και διοικητής της 1ης Ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων (ΕΜΟΔΕ), Γιάννης Κολοβός.
«Για την προστασία της ζωής και της περιουσίας τους προσπαθούμε να αφιερώνουμε περισσοτέρους πόρους, χρόνο προετοιμασίας και σχεδίασης, έχοντας συναίσθηση της αναγκαιότητας ανά περίσταση», επισημαίνει ο κ. Κολοβός. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους η Πυροσβεστική προχωρά σε ειδικές εκπαιδεύσεις ενώ πραγματοποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα ασκήσεις ετοιμότητας σε χώρους που φιλοξενούν άτομα με αναπηρίες ώστε ο μηχανισμός να βρίσκεται σε διαρκή ετοιμότητα να επέμβει σε περίπτωση εκδήλωσης κάποιας φυσικής καταστροφής ή πυρκαγιάς στην περιοχή αυτή και ταυτόχρονα ασκούνται σε διαφορετικές περιπτώσεις και σενάρια.
«Οι αρμόδιες Υπηρεσίες μας επιδιώκουν την συνέργεια και αλληλεπίδραση με τις ομάδες και κοινότητες των ατόμων με αναπηρία με στόχο την ενημέρωση, εγρήγορση και επαύξηση της ευαισθησίας τους σε θέματα διάσωσης και προστασίας», τονίζει ο κ. Κολοβός, προσθέτοντας ότι ουδέποτε η Πυροσβεστική δεν υπήρξε φειδωλή σε μέσα και προσωπικό όταν λάμβανε κλήση για παροχή βοηθείας από άτομο με αναπηρία.
Έχοντας κληθεί να επιχειρήσει σε δύσκολες πυρκαγιές ο κ. Κολοβός περιγράφει περιστατικά που έζησε στην περσινή πυρκαγιά στην Βαρυμπόμπη όπου, όπως εξηγεί, η δασική έκταση συνυπάρχει με τον αστικό ιστό ήταν αρκετή για να δώσει πληθώρα περιστατικών εκκένωσης του πληθυσμού και διάσωσης ατόμων με αναπηρίες.
«Προσωπικά επενέβη σε μια περίπτωση διάσωσης ατόμου με κινητικά προβλήματα και μειωμένη όραση, όπου διέθετε σκύλο συνοδό, εξόχως επιθετικό λόγω της πυρκαγιάς και δυσχέραινε τις ενέργειες μας και επικοινωνία με το θύμα. Στην ίδια πυρκαγιά το επόμενο βράδυ συμμετείχα σε επιχείρηση εκκένωσης 28 ατόμων από μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων με κινητικά προβλήματα όπου σε συνεργασία με εξειδικευμένο προσωπικό του ΕΚΑΒ και της ΕΛΑΣ αλλά και νοσηλευτές του κέντρου, επιτυχώς εφαρμόσαμε πρωτοκόλλα επέμβασης βάσει σχεδιασμού όπως προέκυψαν από ασκήσεις και κοινές εκπαιδεύσεις», σημειώνει ο κ. Κολοβός και υπογραμμίζει ότι σε όλες τις περιπτώσεις η αντιμετώπιση έχει κοινό χαρακτηριστικό τον υψηλό βαθμό προτεραιότητας που αποδίδει το ΠΣ σε άτομα με αναπηρία και την αποφασιστικότητα τους να διαθέσουν κάθε μέσο και ενέργεια μας για την ασφάλεια τους.
Βίντεο οδηγιών αυτοπροστασίας
Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις δράσεις που έχει προχωρήσει το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας είναι η συμμετοχή στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η ανάρτηση στην ιστοσελίδα του βίντεο οδηγιών αυτοπροστασίας από κάθε τύπο φυσικής καταστροφής, τα οποία περιλαμβάνουν διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα, ενσωματωμένους υπότιτλους και πλήρη εκφώνηση περιεχομένου, ο αυτόματος εντοπισμός της θέσης του καλούντος προς το 112, δράσεις ενημέρωσης σε επίπεδο δήμων για τη διάχυση της ενημέρωσης, η παροχή οδηγιών κατά τη διάρκεια εφαρμογής των σχεδίων δράσης αντιμετώπισης κινδύνων σε πολίτες με αναπηρία, ενώ ήδη προ της σύστασης του υπουργείου, η ΓΓΠΠ, σε συνεργασία με το Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών είχε προχωρήσει στην έκδοση των οδηγιών αυτοπροστασίας από καταστροφές σε γραφή Μπράιγ καθώς και τη διεξαγωγή ημερίδων με επίκεντρο την συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία στην αντιμετώπιση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές.
