Η Ευρώπη επέλεξε να προχωρήσει χωρίς την ενέργεια από τη Ρωσία. Και το ερώτημα είναι πόσο και αν, θα επηρεάσει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη, το εμπάργκο και το πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο;
Αρκετοί οικονομολόγοι στη Δύση ανησυχούν για το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. «Ακόμα κι αν ο κόσμος περάσει τις επόμενες εβδομάδες χωρίς μεγάλη αστάθεια στις αγορές πετρελαίου, η επόμενη μεγάλη έκρηξη κυρώσεων της Ε.Ε. θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικό σοκ – τόσο για τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ευρώπης όσο και για τις παγκόσμιες τιμές», γράφει η ιστοσελίδα Politico. Το εμπάργκο στα προϊόντα διύλισης πετρελαίου στις 5 Φεβρουαρίου 2023, θα έχει σοβαρές επιπτώσεις επίσης, καθώς το 60% του ντίζελ στην Ε.Ε. εισάγεται από τη Ρωσία. «Δεν υπάρχουν εύκολες εναλλακτικές» , λέει ο Κλαούντιο Γκαλιμπέρτι, ανώτερο στέλεχος στην εταιρεία έρευνας ενέργειας Rystad. «Θα υπάρξει πιθανή έλλειψη ντίζελ για την Ευρώπη στα μέσα του χειμώνα. Το ντίζελ χρησιμοποιείται σχεδόν παντού στην Ευρώπη από τα αυτοκίνητα, μέχρι τη βιομηχανία και τη θέρμανση».
Ο Γιόργκε Λεόν, αντιπρόεδρος της νορβηγικής εταιρείας Rystad Energy, προειδοποίησε σε συνέντευξή του στο BBC ότι ενδεχόμενη σκληρή απάντηση από τη Ρωσία, η αγορά πετρελαίου θα υποστεί σοκ τις επόμενες εβδομάδες. Ο ειδικός σε θέματα ενέργειας Φίλιπ Λόσμπεργκ δήλωσε επίσης στο Al Jazeera ότι «το Brent θα είναι πιο ακριβό, και γι’ αυτό πρέπει να προετοιμαστεί η Ε.Ε.».
Μείωση του φυσικού αερίου
Την ίδια ώρα καταγράφεται τεράστια μείωση της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου. Οι εισαγωγές των χωρών μελών της Ε.Ε. μειώθηκαν από 191 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2019 σε 90 δισεκατομμύρια φέτος και πιθανώς θα περιοριστούν σε μόλις 38 δισεκατομμύρια το 2023, όπως εκτιμά η Wood Mackenzie.
Για να αναπληρώσουν τις προμήθειες αερίου, οι 27 στρέφονται αναγκαστικά στο υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG)– κάτι που οδηγεί σε μια πραγματική αναμέτρηση με την Ασία για την εξασφάλιση των φορτίων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ ή αλλού. «Ένας ανταγωνισμός που θα συνεχιστεί το 2023», σύμφωνα με το think-tank Bruegel των Βρυξελλών.
Η μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου από νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν περίπου 25% τον Οκτώβριο σε σύγκριση με το 2019-2021. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι έχουν δει τους λογαριασμούς φυσικού αερίου τους να εκτοξεύονται από την άνοιξη του 2022, ως άμεση συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της σταδιακής διακοπής των ρωσικών αγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι έχασαν πλέον την ενεργειακή τους «ανεμελιά» το 2022 και αναγκάζονται πλέον να κλείνουν όλο και πιο πολύ τα καλοριφέρ τους. Προ ρωσικής εισβολή, το φυσικό αέριο ήταν άφθονο και φθηνό. Η τιμή αναφοράς στην ευρωπαϊκή αγορά ήταν γύρω στα 20 ευρώ τη μεγαβατώρα. Εφέτος, ανέβηκε στα 300 ευρώ πριν υποχωρήσει στα 100 ευρώ, αλλά και να διαπραγματεύεται τώρα στα 150 ευρώ τη μεγαβατώρα. «Δεν έχω γνωρίσει ποτέ μια τόσο χαοτική περίοδο», λέει το Γκρέιαμ Φρίντμαν, αναλυτής της Wood Mackenzie, ο οποίος μελετά την αγορά φυσικού αερίου εδώ και 40 χρόνια.
Προς το παρόν πάντως, ο πανικός έχει υποχωρήσει , καθώς τα ευρωπαϊκά αποθέματα γέμισαν πλήρως από το καλοκαίρι με τα τελευταία κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου .Οι Ευρωπαίοι στάθηκαν και τυχεροί όμως καθώς το φθινόπωρο ήταν σχετικά ήπιο και δεν χρειάστηκε να ανοίξουν την κεντρική θέρμανση.
Δεν υπάρχει αρκετό LNG
Μπορεί η Ρωσία μέσα σε λίγους μήνες να έχασε τον καλύτερο πελάτη φυσικού αερίου, αλλά η Ευρώπη πρέπει να τρέξει τώρα για να το αντικαταστήσει με LNG, που παλιότερα δεν πλησίαζε, καθώς ήταν πολύ πιο ακριβό.
Για την εκφόρτωση του LNG από τα ειδικά δεξαμενόπλοια μεταφοράς, απαιτούνται τερματικοί σταθμοί στα ευρωπαϊκά λιμάνια, που θα το επαναεριοποιήσουν για να μεταφερθεί στη συνέχεια στο δίκτυο των αγωγών.
Με την προοπτική ότι τον χειμώνα του 2023, αλλά και τους επόμενους χειμώνες, δεν θα υπάρχει πλέον ρωσικό αέριο, είναι φανερό ότι θα πρέπει να αγοραστεί την άνοιξη πολύ περισσότερο LNG. «Αυτό σημαίνει ότι θα ενταθεί η «μάχη» του LNG μεταξύ Ευρώπης και Ασίας», προειδοποιεί η Λόρα Πέιτζ, ειδικός στο φυσικό αέριο στην Kpler. Μόνο που – όπως λέει ο Γκρέιαμ Φρίντμναν, «δεν υπάρχει αρκετό αέριο στον κόσμο για να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο». Το 2025 ή το 2026 θα παράγεται αρκετή ποσότητα LNG στην Αμερική ή το Κατάρ, ώστε να καλυφθεί η παγκόσμια ζήτηση. Αλλά μέχρι τότε, τι γίνεται;
