Η ύφεση θα πλήξει την Ευρώπη; Πώς και πόσο; Ένα ερώτημα στο οποίο οι αναλυτές προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις, αλλά όπως φαίνεται, αρχίζει να διαφαίνεται ένα κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας. Και αυτό παρά την αβεβαιότητα που προκύπτει από τη συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση.
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι έστειλε αισιόδοξα μηνύματα: Η Ευρώπη έχει την ευκαιρία να αποφύγει μια βαθιά και παρατεταμένη ύφεση ακόμη και αν η οικονομική κατάσταση παραμένει αβέβαιη. «Καταφέραμε να μειώσουμε την ενεργειακή εξάρτηση, οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί σημαντικά και ο πληθωρισμός κορυφώθηκε στο τέλος του περασμένου έτους στην Ευρώπη, επομένως υπάρχει μια ευκαιρία να αποφύγουμε μια βαθιά ύφεση και ίσως να εισέλθουμε σε μια πιο περιορισμένη και επιφανειακή συρρίκνωση», υποστήριξε ο Τζεντιλόνι.
Οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs ενώ ανέμεναν συρρίκνωση της οικονομίας της ευρωζώνης το τέταρτο τρίμηνο του 2022, τώρα προβλέπουν μια ελαφρά άνοδο το πρώτο τρίμηνο. Για το 2023 συνολικά, οι οικονομολόγοι της Goldman Sachs αναμένουν ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα αυξηθεί κατά 0,6%, έναντι προηγούμενης πρόβλεψης για μείωση 0,1%.
Τρεις λόγοι αισιοδοξίας
Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι που υποστηρίζουν την πιο αισιόδοξη πρόβλεψη: Ο πρώτος είναι ότι ο βιομηχανικός τομέας δείχνει μεγάλη ανθεκτικότητα. Ο δεύτερος είναι ότι οι τιμές του φυσικού αερίου υποχωρούν δραστικά, κάτω από τα 55 ευρώ τη μεγαβατώρα. Και τέλος, η Κίνα ανοίγει ξανά, νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Είναι λοιπόν ασφαλής η Ευρώπη από την ύφεση; Όχι εντελώς, αλλά κατά κάποιο τρόπο τα σύννεφα φαίνονται λιγότερο μαύρα. Το καλύτερο σημάδι ήρθε την περασμένη εβδομάδα όταν η Γερμανία διέψευσε τις προβλέψεις για συρρίκνωση της παραγωγής τους τελευταίους τρεις μήνες του 2022. Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς , σε συνέντευξή του στο Bloomberg εμφανίστηκε βέβαιος ότι η Γερμανία θα αποφύγει την ύφεση παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την ενεργειακή κρίση. Σύμφωνα με τον Σολτς , η Γερμανία ξεπερνά την κρίση με το φυσικό αέριο καλύτερα από ό,τι φοβόταν, πριν από μερικές εβδομάδες «Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί – δεν θα πάμε σε ύφεση», τόνισε ο Γερμανός καγκελάριος. Οι άλλες δύο μεγάλες οικονομίες της ευρωζώνης -η Γαλλία και η Ισπανία- έχουν διαφορετικές εναλλακτικές πηγές ενέργειας και φαίνεται πώς δεν θα επηρεαστούν.
Θα επηρεαστεί η ΕΚΤ;
Ο Μάριο Σεντένο, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τόνισε ότι η οικονομία της ευρωζώνης τα πάει καλύτερα από ό,τι περίμεναν πολλοί λόγω του υψηλού πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης. «Η οικονομία μας εξέπληξε τρίμηνο με τρίμηνο», είπε. « Το τέταρτο τρίμηνο στην Ευρώπη πιθανότατα θα είναι θετικό. Ίσως να εκπλαγούμε ακόμα και στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς». Αλλά και ο πρόεδρος του Eurogroup, Πασκάλ Ντόναχιου υποστηρίζει εδώ και καιρό ότι η ευρωζώνη βρίσκεται σε πολύ ανθεκτική θέση και είναι πιθανό να αποφύγει την ύφεση εφέτος, έστω και με πολύ χαμηλή ανάπτυξη.
Οι εκτιμήσεις αυτές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μια λιγότερο περιοριστική πολιτική της ΕΚΤ; «Ας ελπίσουμε να συμβεί αυτό», λένε στην Naftemporiki.gr ευρωπαϊκοί οικονομικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες. « Η τιμή του φυσικού αερίου έχει μειωθεί σημαντικά και το ίδιο, το κόστος της ενέργειας. Σε αυτό βοήθησε ο σχετικά ήπιος χειμώνας, που βιώνουμε» τονίζουν οι ίδιες πηγές.
Στους κόλπους της ΕΚΤ, οι απόψεις διίστανται πάντως: Ο Ολι Ρεν, ο Φινλανδός κεντρικός τραπεζίτης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, αξιώνει να σφίξει κι άλλο η νομισματική πολιτική:
«Τα βασικά επιτόκια θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά, ώστε να διασφαλιστεί η έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στο μεσοπρόθεσμο στόχο του 2%» έγραψε στο twitter ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας. Το Bloomberg εκτιμά ότι η ΕKT θα μπορούσε να επιβραδύνει τον ρυθμό των αυξήσεων των επιτοκίων τον Μάρτιο στις 25 μονάδες βάσης, μετά την αύξηση κατά 50 μονάδες τον Φεβρουάριο. Μένει πάντως να δούμε σε ποιο επίπεδο πληθωρισμού θα αποφασίσει η ΕΚΤ να χαλαρώσει τη νομισματική της πολιτική. «Θα στοχεύσει σε πληθωρισμό 2%; Ή θα αρκεστεί στο να επαναφέρει τον πληθωρισμό στο 3-4%; Ακόμη και ο Ολιβιέ Μπλανσάρ, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ ,είχε υποστηρίξει πριν από λίγο καιρό ότι το 2% είναι πολύ χαμηλός στόχος και θα έπρεπε να αναθεωρηθεί προς τα πάνω», προσθέτουν οι ευρωπαίοι οικονομικοί παράγοντες.
Αλλωστε, και η ίδια η ΕΚΤ, εκτιμά ότι ακόμη κι αν υπάρξει ύφεση, θα είναι ήπια και βραχύβια. Είναι λοιπόν, προφανές ποιες θα είναι οι άμεσες συνέπειες μιας σημαντικής αύξησης των επιτοκίων: Υψηλότερο κόστος δανεισμού, συρρίκνωση της ζήτησης, χαμηλότερη ανάπτυξη. Οι Ευρωπαίοι εργαζόμενοι έχουν αφεθεί άλλωστε, στην πλειονότητά τους, εκτός συζήτησης. Και όταν ακούγεται από κάποιες πλευρές ότι υπάρχει κίνδυνος μιας σπείρας τιμής-μισθού, οι εργαζόμενοι δικαίως αναρωτιούνται πού είναι η αύξηση των μισθών…
