Περίπου 4,4 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο στην Ευρώπη υποφέροντας, εξαιτίας της νόσου τους και από αυτούς οι 139.000 περίπου, είναι παιδιά. Αν οι άνθρωποι αυτοί είχαν πρόσβαση στην παρηγορική φροντίδα, η κακουχία που βίωσαν, θα μπορούσε να έχει μετριαστεί σημαντικά.
Συνολικά, στην Ευρώπη, υπάρχουν 61 εκατ. άνθρωποι που υποφέρουν από παθήσεις που δεν έχουν οριστική θεραπεία και μπορούν να βοηθηθούν σημαντικά από την παρηγορική φροντίδα. Το 28% αυτών είναι πάσχοντες από HIV, το 24% είναι ογκολογικοί ασθενείς, ενώ οι υπόλοιποι πάσχουν από καρδιαγγειακά, άνοια, χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις, νεφρική ανεπάρκεια ή έχουν υποστεί αγγειακά επεισόδια.
Επείγουσα παρηγορική φροντίδα χρειάζονται 40 εκατ. άνθρωποι, διεθνώς, όμως το 42% των χωρών, δεν έχει δομές παρηγορικής φροντίδας και μέσα σε αυτές, περιλαμβάνεται και η Ελλάδα.
Η παρηγορική φροντίδα και η ανακούφιση του πόνου αποτελούν βασικά στοιχεία της καθολικής κάλυψης υγείας και έχει εφαρμογή τουλάχιστον σε 20 παθήσεις, που προκαλούν 15 βασανιστικά συμπτώματα, σωματικά και ψυχολογικά.
Ναρκωτικά
Το πρώτο βήμα για την καθιέρωση της παρηγορικής φροντίδας στη χώρα μας, έγινε με την ψήφιση του σχετικού νόμου από τη Βουλή, που σε ξεχωριστή τροπολογία περιλαμβάνει τη δυνατότητα διάθεσης ναρκωτικών όπως η μορφίνη στα ιδιωτικά φαρμακεία χωρίς συμμετοχή του ασθενούς, αλλά και από τα φαρμακεία των νοσοκομείων.
Μέχρι σήμερα, τα συγκεκριμένα φάρμακα μορφίνης και πεθιδίνης (σε χάπια και όχι ενέσιμα) μπορούσαν να διατεθούν στους ασθενείς, μόνο εάν ο φαρμακοποιός εκτελούσε τη συνταγή στα φαρμακεία του κρατικού μονοπωλίου στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στερώντας έτσι τη δυνατότητα στους ασθενείς στην περιφέρεια να ακολουθήσουν κάποια αγωγή που θα τους γλίτωνε από τους αφόρητους πόνους της ασθένειάς τους.
Τι χρειαζόμαστε
Παρά τη συγκεκριμένη θετική εξέλιξη, σύμφωνα με την αντιπρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Θεραπείας Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας (ΠΑΡΗΣΥΑ) ομ. Καθηγήτρια Ιωάννα Σιαφάκα, ο άτλαντας της παρηγορικής φροντίδας στην Ευρώπη προβλέπει την ύπαρξη δύο εξειδικευμένων υπηρεσιών παρηγορικής φροντίδας ανά 100.000 κατοίκους.
Επιπλέον, εκτιμήσεις στη χώρα μας αναφέρουν πως τουλάχιστον 120.000 – 135.000 ασθενείς και οι οικογένειές τους στην Ελλάδα, χρειάζονται υπηρεσίες παρηγορικής φροντίδας ετησίως.
Αυτό σημαίνει 500 κλίνες νοσηλείας και 300 διεπιστημονικές ομάδες που θα μπορούν να παρέχουν κατ’ οίκον νοσηλεία.
Στην πραγματικότητα όμως, διαθέτουμε μόλις 57 ιατρεία πόνου που αντιστοιχούν σε 0,02 υπηρεσίες ανά 100.000 πληθυσμού και δεν πρόκειται για πλήρεις μονάδες παρηγορικής φροντίδας που χρειάζονται διεπιστημονική ομάδα υποστήριξης των ασθενών.
Ομάδα ειδικών
Την ομάδα αυτή πρέπει να στελεχώνουν: αναισθησιολόγος, ογκολόγος, ακτινοθεραπευτής, χειρουργός, νευροχειρουργός, νοσηλευτής, ψυχίατρος, ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός, ιερέας και εθελοντές, γιατί η θεραπεία που πρέπει να δοθεί στον κάθε ασθενή είναι εξατομικευμένη ανάλογα με την αιτία του πόνου. Γιατί ο πόνος που μπορεί να προέρχεται από την ίδια τη νόσο, αλλά επίσης και από την αγωγή που ακολουθεί, από την ίδια την θεραπεία για τη μείωση του πόνου ή από κάτι τελείως διαφορετικό που χρειάζεται διερεύνηση και αντιμετώπιση από τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας.
Όσο για την αντιμετώπιση του πόνου και την παρηγορική φροντίδα, δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στο τέλος της ζωής, αλλά από διάγνωση της νόσου που δεν έχει θεραπεία και να παρέχεται καθημερινά και καθ’ όλο το 24ωρο, όχι μόνο στις υγειονομικές δομές, αλλά και στο σπίτι του ασθενή, στην περίπτωση που δεν μπορεί να μετακινηθεί.΄
Και καθώς οι πόροι συνήθως είναι περιορισμένοι, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει τη χρηματοδότηση κατά 50% στις θεραπείες ανίατων ασθενειών και κατά 50% στην ανακουφιστική φροντίδα, ενώ όπου δεν υπάρχει σχετική δυνατότητα, προτείνει την διάθεση περισσότερων πόρων στην ανακουφιστική φροντίδα, δεδομένου ότι πρόκειται για ασθένειες που δεν θεραπεύονται.
Ο νόμος
Ο νέος νόμος για την ανακουφιστική φροντίδα, προβλέπει τις προϋποθέσεις για να δομηθεί το σύστημα παροχής υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με τα κριτήρια λειτουργίας τους και τον τρόπο αποζημίωσης των υπηρεσιών που θα παρέχονται.
Επίσης προβλέπει την κατάρτιση Εθνικού Μητρώου ασθενών ανακουφιστικής φροντίδας, καθώς επίσης και την συγκρότηση Εθνικής Επιτροπής για την Ανάπτυξη της Ανακουφιστικής Φροντίδας, η οποία θα έχει συμβουλευτικό ρόλο προς το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ) και το Υπουργείο Υγείας με στόχο την πρόταση για Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη της Ανακουφιστικής Φροντίδας, σε ορίζοντα πενταετίας.
