Εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με εμπόδια στην Ελλάδα

Δύσκολα η Ελλάδα θα καταφέρει να φτάσει τους στόχους του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο λόγος είναι ότι η εμβολιαστική κάλυψη των εφήβων κατά του HPV είναι χαμηλή, η τήρηση του Μητρώου Εμβολιασμού και του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας των παιδιών δεν είναι υποχρεωτική, δεν εφαρμόζεται πάγιο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας, ούτε υπάρχουν επαρκή ογκολογικά κέντρα για την ενδεδειγμένη θεραπεία των γυναικών με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε ο Καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας του ΑΠΘ και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας HPV Θεόδωρος Αγοραστός, με αφορμή την Παγκόσμια Στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που υιοθετήθηκε από τον ΠΟΥ στις 17 Νοεμβρίου 2020. Με αφορμή την έναρξη της παγκόσμιας δράσης κατά της νόσου, η Ελληνική Εταιρεία  Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (Ελληνική Εταιρεία HPV), ξεκίνησε καμπάνια ενημέρωσης στις 16 Νοεμβρίου 2023 με μήνυμα «Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για την Εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας – Ενημερώσου, Εμβολιάσου, Εξετάσου!».

Στο πλαίσιο της εκστρατείας ενημέρωσης φωταγωγήθηκε η πρόσοψη της Βουλής των Ελλήνων, ενώ ο Λευκός Πύργος «ντύθηκε» με το αντιπροσωπευτικό χρώμα της Παγκόσμιας Δράσης.

O καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις νέες γυναίκες 15 έως 44 ετών

Φωταγώγηση της Βουλής

Η πρωτοβουλία αναδεικνύει τη σημασία της ενημέρωσης, του εμβολιασμού, και των τακτικών εξετάσεων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ειδική εκδήλωση στο Σύνταγμα, χαιρέτισε ο υπουργός Υγείας Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, τονίζοντας πως «Οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους πολίτες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στις νέες γυναίκες 15 έως 44 ετών, επομένως η περαιτέρω ενημέρωση οδηγεί σε μεγαλύτερη πρόληψη. Ως υπουργείο έχουμε προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίηση ενός σχεδίου δράσης έως το 2030 για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας».

Στην ίδια εκδήλωση παρέστησαν επίσης ο Πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής κ. Βασίλης Οικονόμου, ο τομεάρχης Υγείας του ΠΑΣΟΚ κ. Ιωάννης Τσίμαρης και ο κ. Γιώργος Σουρβίνος, καθηγητής Κλινικής Ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και εκπρόσωπος της Συμβουλευτικής Επιτροπής  της Ελληνικής HPV Εταιρείας.

Παγκόσμια δράση

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας HPV καθηγητής Θεόδωρος Αγοραστός, αναφέρθηκε στην Παγκόσμια Στρατηγική, σημειώνοντας πως η νόσος θα έχει εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας μέχρι το 2030, εάν επιτευχθούν οι εξής στόχοι:

• Το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV),
• Το 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών,
• Το 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Ευρωπαϊκό σχέδιο δράσης

Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το «Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου» (Εurope’s Beating Cancer Plan), το οποίο, αποδεχόμενο την Παγκόσμια Στρατηγική του Π.Ο.Υ., προωθεί ως κύριες δράσεις, μέχρι το 2030, τις εξής:

• HPV-εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχου της ΕΕ για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών,
• Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για καρκίνο τραχήλου μήτρας (HPV testing από ηλικία 30 ετών και κάθε 5-10 έτη), με στόχο την κάλυψη του 90% του επιλέξιμου πληθυσμού,
• Εξασφάλιση ογκολογικών κέντρων για σωστή θεραπεία του 90% των ασθενών με καρκίνο.

Ελλάδα: προβλήματα και δράσεις

Στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα,

• ο HPV-εμβολιασμός συμπεριλαμβάνεται μεν στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, αλλά με χαμηλή μέχρι στιγμής εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού-στόχου,
• δεν έχει ληφθεί μέριμνα τήρησης από τον παιδίατρο της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής συμπλήρωσης του Μητρώου Εμβολιασμών και του Ηλεκτρονικού Βιβλιαρίου Υγείας Παιδιού,
• δεν υπάρχει ακόμα οργανωμένο, οικονομικά εξασφαλισμένο Εθνικό Πρόγραμμα Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο τραχήλου μήτρας, χωρίς ημερομηνία λήξης – αντ’ αυτού ψηφίστηκε, αλλά δεν εφαρμόζεται ακόμη, μια Δράση Δημόσιας Υγείας με περιορισμένη διάρκεια και χρηματοδότηση -,
• υπάρχει έλλειψη επαρκούς αριθμού εξειδικευμένων ογκολογικών κέντρων για την ενδεδειγμένη θεραπεία και υποστηρικτική φροντίδα των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας.

Ως εκ τούτου, για να καταστεί δυνατή και στην Ελλάδα η επίτευξη των στόχων της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας και στην χώρα μας, απαιτείται όπως προβεί η Ελληνική Πολιτεία σε κατάλληλες και επιβεβλημένες ενέργειες, οι οποίες θα πρέπει να έχουν τους εξής στόχους για το έτος 2030:

• Εμβολιασμό κατά του HPV τουλάχιστον του 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών,
• Εφαρμογή οργανωμένου Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο τραχήλου μήτρας, με HPV testing ως πρωταρχική εξέταση και συμμετοχή τουλάχιστον του 70% των γυναικών στις ηλικιακές ομάδες-στόχους,
• Εξασφάλιση ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας του 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας,
• Εκπλήρωση της υποχρέωσης της Πολιτείας για ενημέρωση/ευαισθητοποίηση του ευρέος κοινού σχετικά με τον HPV-εμβολιασμό και τον Προσυμπτωματικό Έλεγχο για καρκίνο τραχήλου μήτρας.

Σήμερα, κατά την 3η επέτειο της έναρξης εφαρμογής της Παγκόσμιας Στρατηγικής 90/70/90 του Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας, η Bente Mikkelsen, Διευθύντρια του Π.Ο.Υ. για το Τμήμα Μη Μεταδοτικών Ασθενειών, δήλωσε: «Τώρα είναι η ώρα να δραστηριοποιηθούμε. Υπάρχει ισχυρή εντολή. Η ανάληψη δράσεων σε αυτό το πεδίο θα ανταποκριθεί σε ένα αυξανόμενο παγκόσμιο κίνημα για επίτευξη σαφών στόχων και σκοπών, βασισμένων σε επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις. Η πολιτική βούληση είναι έτοιμη. Η επιστήμη είναι έτοιμη. Και η κοινωνία των πολιτών είναι έτοιμη. Μαζί, μπορούμε να αποτρέψουμε τον πόνο εκατομμυρίων γυναικών και των οικογενειών τους και να οικοδομήσουμε ένα πιο δίκαιο μέλλον για τα σημερινά παιδιά».