Μια εντυπωσιακή αύξηση των ενοικίων φοιτητικών διαμερισμάτων εξακολουθεί να καταγράφεται στην Ελλάδα, σύμφωνα με το GEOAXIS Παρατηρητήριο το οποίο καταγράφει τις βασικές τάσεις του 2025 για τις φοιτητικές κατοικίες στην επικράτεια.
Η αύξηση παρατηρείται και στις 6 περιοχές που ερεύνησε GEOAXIS, στην Αθήνα στις περιοχές Ζωγράφου, Πανεπιστημιούπολη, Γουδή, Ιλίσια, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στο κέντρο της Πάτρας, στο Ηράκλειο, στο Βόλο και στην Κομοτηνή. Αυτό συμβαίνει καθώς η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εκτοξεύει τα ενοίκια στις φοιτητικές κατοικίες.
Η απουσία νέων κατασκευών προσιτού επιπέδου ενοικίασης και το φαινόμενο των βραχυχρόνιων μισθώσεων επιδρούν εξαιρετικά αρνητικά στην προσφορά. Το ποσοστό της αύξησης των ζητούμενων μισθωμάτων σε σχέση με πέρσι προσδιορίζεται μεσοσταθμικά στο 7,3% ενώ σε σχέση με 10 χρόνια πριν στο 110%. Οι ιδιωτικές φοιτητικές εστίες και η διάθεση για συγκατοίκηση αποτελούν τις νέες ανερχόμενες τάσεις.
Η έρευνα επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η Αθήνα αποτελεί την πόλη με τις υψηλότερες και η Κομοτηνή την πόλη με τις χαμηλότερες τιμές ενοικίασης τυπικών, παλαιών, φοιτητικών διαμερισμάτων. Σε σχέση με 10 χρόνια πριν οι ζητούμενες τιμές αυξήθηκαν μεσοσταθμικά σε ποσοστό 110% με την Αθήνα να καταγράφει εντυπωσιακή αύξηση κατά 147%. Αναλυτικότερα:
Ηλικίες φοιτητικών διαμερισμάτων
Από πλευράς ηλικιών, όπως ήταν αναμενόμενο, τα μεγαλύτερα σε ηλικία φοιτητικά διαμερίσματα καταγράφονται στη Θεσσαλονίκη (Κέντρο) με διάμεση ηλικία τα 51 έτη. Ακολουθεί η Αθήνα με διάμεση ηλικία τα 48 έτη, ο Βόλος και η Πάτρα με 40 έτη και το Ηράκλειο Κρήτης με 27 έτη. Την μικρότερη διάμεση ηλικία καταγράφει η Κομοτηνή με 21 έτη.
Συμπερασματικά, ένα τυπικό φοιτητικό διαμέρισμα έχει μέση ηλικία από 30 μέχρι 45 έτη.
Επιφάνειες φοιτητικών διαμερισμάτων
Τα μεγαλύτερα σε επιφάνεια φοιτητικά διαμερίσματα καταγράφονται στη Θεσσαλονίκη με διάμεση επιφάνεια τα 48τμ. Ακολουθεί η Κομοτηνή με 44τμ, ο Βόλος με 43τμ, η Αθήνα με 42τμ, και η Πάτρα με 39τμ. Οι μικρότερες διάμεσες επιφάνειες φοιτητικών διαμερισμάτων καταγράφηκαν το Ηράκλειο Κρήτης με 38τμ.
Συμπερασματικά, ένα τυπικό φοιτητικό διαμέρισμα έχει μέση επιφάνεια από 40 μέχρι 45 τμ.
Χαρακτηριστικά μίσθωσης φοιτητικών διαμερισμάτων
Τα φοιτητικά διαμερίσματα μαζί με τα data centers και τους οίκους ευγηρίας έχουν αποδειχθεί σε πανευρωπαϊκό πλαίσιο τα πλέον ανθεκτικά επενδυτικά ακίνητα λόγω σταθερά αυξημένης ζήτησης ανεξάρτητα από τον οικονομικό κύκλο. Σαφώς λιγότερα φοιτητικά διαμερίσματα βρίσκονται διαθέσιμα στην αγορά σε σχέση με το 2016, καθώς ένα ποσοστό ακινήτων περί το 15 – 25% έχει εισέλθει οριστικά σε καθεστώς βραχυχρόνιας μίσθωσης. Η προσφορά φοιτητικών διαμερισμάτων αναμένουμε να σημειώσει περαιτέρω μείωση λόγω αύξησης του τουρισμού.
Ενδεικτικά, στου Ζωγράφου είχαμε μια αύξηση εγγεγραμμένων ακινήτων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης της τάξεως του 17% σε σχέση με πέρσι, και 30% σε σχέση με το 2023. Όλο και περισσότεροι ιδιοκτήτες προβαίνουν σε περιορισμένη επίπλωση διαμερισμάτων για να έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Καθώς οι φοιτητές αρχίζουν και επιλέγουν το αντικείμενο των σπουδών τους με βάση την έδρα του Πανεπιστημίου και όχι το γνωστικό αντικείμενο, η ζήτηση στο μέλλον αναμένεται να ενταθεί κοντά στα μεγάλα Πανεπιστήμια και να μειωθεί στην επαρχία. Η πλειοψηφία επιλέγει να ενοικιάσει όσο το δυνατόν παλαιότερα διαμερίσματα, ενώ καταγράφεται αύξηση των φοιτητών που επιλέγουν να συγκατοικήσουν για να επιμερίζονται τα έξοδα.
Αποτέλεσμα είναι τα μεγαλύτερα διαμερίσματα να εμφανίζουν σταδιακά χαμηλότερο ρίσκο διάθεσης. Τα τελευταία χρόνια έχει ενταθεί η προσπάθεια μεγάλων παικτών του real estate να δημιουργήσουν κατοικίες στα πρότυπα ιδιωτικών φοιτητικών εστιών, καθώς είναι πλέον διαπιστωμένο ότι με την προσφορά επιπρόσθετων υπηρεσιών η συγκεκριμένη μορφή ανάπτυξης μπορεί να αποφέρει σημαντικότερα έσοδα.
Ιδιωτικές φοιτητικές εστίες
Αναπτύσσεται μια νέα αγορά γύρω από ιδιωτικές φοιτητικές εστίες «all inclusive» όπου τα πλεονεκτήματά της σε σύγκριση με τα τυπικά φοιτητικά διαμερίσματα είναι:
- στην τιμή συμπεριλαμβάνονται όλες οι υπηρεσίες και λογαριασμοί (όπως καθαρισμός, φύλαξη, ρεύμα, νερό, θέρμανση, internet και χρήση κοινόχρηστων χώρων),
- η τυποποίηση των διαμερισμάτων και η μοναδική επιλογή της αποδοχής του πλήρους πακέτου παροχών διευκολύνει εξαιρετικά στην διαχείριση,
- η παροχή υψηλής ασφάλειας στους ενοίκους (σύστημα εισόδου με κάρτα, κάμερες, φύλαξη), αξιολογείται ως το σημαντικότερο πλεονέκτημα,
- τα διαμερίσματα είναι πλήρως ανακαινισμένα και επιπλωμένα,
- βρίσκονται πλησίον των σχολών ή πολύ κοντά σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς,
- υπάρχει -σε κάποιες περιπτώσεις- η δυνατότητα ευέλικτης μίσθωσης ανάλογα με την περίοδο φοίτησης,
- το ποσοστό αυξημένου ενοικίου σε σχέση με τα τυπικά φοιτητικά διαμερίσματα κυμαίνεται μεταξύ 20 – 40%, ανάλογα την πόλη.
Καθώς η ποιότητα των υφιστάμενων (κρατικών) πανεπιστημιακών φοιτητικών εστιών θεωρούνται από ανεκτές ως απογοητευτικές, ενώ η αριθμητική ανεπάρκειά τους είναι δεδομένη, τη γρήγορα αναπτυσσόμενη ζήτηση έσπευσαν να εκμεταλλευτούν πολλές ιδιωτικές εταιρίες από όλο το φάσμα της αγοράς real estate (ΑΕΕΑΠ, κατασκευαστικές, επενδυτές, funds, ιδιώτες κ.ά.). Η τάση επένδυσης στο συγκεκριμένο κλάδο αναμένουμε να ενταθεί σημαντικά.
Τυπικές κατοικίες vs ιδιωτικές φοιτητικές εστίες
Η μίσθωση μιας τυπικής κατοικίας και η διαμονή σε ιδιωτική φοιτητική εστία αποτελούν δύο βασικές και διαμετρικά διαφορετικές επιλογές για τους φοιτητές που αναζητούν στέγαση κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Η τυπική κατοικία προσφέρει μεγαλύτερη ανεξαρτησία και ευελιξία, ενώ η ιδιωτική φοιτητική εστία συμπεριλαμβάνει οργανωμένες υπηρεσίες και αυξημένη ασφάλεια.
Ακολουθεί πίνακας με ενδεικτικές τιμές τυπικών διαμερισμάτων vs ιδιωτικών φοιτητικών εστιών:
Είναι χαρακτηριστικό ότι με ένα ενοίκιο της τάξης των 500 – 550 ευρώ/μήνα, στου Ζωγράφου διατίθεται φοιτητικό διαμέρισμα περί τα 40τμ, όταν για τις οργανωμένες ιδιωτικές φοιτητικές εστίες η μισθωμένη επιφάνεια μειώνεται στο μισό (20 τμ) καθώς συμπεριλαμβάνονται λογαριασμοί, κοινόχρηστες δαπάνες και επιπλέον παροχές.
ΣΔΙΤ
Η κυβέρνηση με τη διαδικασία ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα) έχει αποφασίσει τη δημιουργία νέων ή την ολική ανακαίνιση υφιστάμενων φοιτητικών κατοικιών καθώς και με την είσοδο των ιδιωτικών Πανεπιστημίων θα αυξηθεί το ήδη υπάρχων πρόβλημα της στέγασης των φοιτητών.
Ωστόσο, παρότι τα ΣΔΙΤ αυτά είναι απολύτως αναγκαία, καθώς η εξασφάλιση κατοικίας για τους φοιτητές που σπουδάζουν σε άλλη πόλη από αυτή της καταγωγής τους είναι επίπονη, δεν υπάρχει ασφαλής πρόβλεψη για το πότε θα τεθούν σε τροχιά υλοποίησης και στη συνέχεια λειτουργίας. Οι σχετικές διαδικασίες καθυστερούν για πολλούς λόγους μεταξύ των οποίων είναι:
- το γνωστό εδώ και δεκαετίες πρόβλημα της γραφειοκρατίας που βάζει εμπόδια στον κατασκευαστικό κλάδο,
- η αδυναμία των πανεπιστημίων να τις υποστηρίξουν, μη διαθέτοντας τεχνικές υπηρεσίες,
- η ραγδαία αύξηση των α’ υλών και του ενεργειακού κόστους.
Ενδεικτικά, τα Πανεπιστήμια τα οποία έχουν μπει στη διαδικασία διαγωνισμού ή είναι σε πολύ αρχικό στάδιο είναι, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη, Φλώρινα, Καστοριά, Πτολεμαΐδα), το Πανεπιστήμιο Κρήτης (Ρέθυμνο και Ηράκλειο), το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Ξάνθη), το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Βόλος και Λαμία) κ.α.
To Πάντειο Πανεπιστήμιο έχει ήδη προχωρήσει σε ανάθεση της ανακαίνισης κτιρίου, πρώην φοιτητικής εστίας ιδιοκτησίας του Πανεπιστημίου, με δυναμικότητα περίπου 170 κλινών. Εφόσον ολοκληρωθούν αυτές οι συμφωνίες, εκτιμάται ότι θα μπορέσουν να φιλοξενήσουν 8.000 φοιτητές ενώ μαζί με τις επενδύσεις των ιδιωτικών εταιριών αναμένεται να καλύψουν τις ανάγκες έως και 100.000 φοιτητών.
Οι σπουδές στην Ελλάδα
Σύμφωνα με στοιχεία που έχει δημοσιεύσει στην Ετήσια Έκθεσή της η ΕΘΑΑΕ (Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης) για τη χρονιά 2022 – 2023, στην Ελλάδα λειτουργούν 25 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα με 423 τμήματα. Έχει 614 προπτυχιακά προγράμματα, 1.356 μεταπτυχιακά και 422 διδακτορικά.
Το σύνολο των ενεργών φοιτητών ανήλθε σε 483.438. Το μεγαλύτερο ποσοστό του φοιτητικού πληθυσμού ήταν στο ΠΠΣ (Πρόγραμμα Προπτυχιακών Σπουδών) με 361.888 (74,9%) φοιτητές, στο ΠΜΣ (Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών) 89.075 (18,4%) φοιτητές και τέλος στο ΠΔΣ (Πρόγραμμα Διδακτορικών Σπουδών) 32.475 (6,7%) φοιτητές, επί του συνόλου.
